039 (11)

Jednocześnie dopełnia się druga probówka. Wyjmujemy ją z naczynia i wsuwamy do niej żarzącą się drzazgę. Po rozbłyśnięciu płomienia poznajemy tlen.

Za pomocą naszego prostego urządzenia otrzymaliśmy zatem z wody oba gazy-wodór i tlen.

Wyjaśnienie: Prąd elektryczny rozkłada wodę na dwie substancje.¹’ Woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu. Dlaczego w^r doświadczeniu dodawano soli glauberskiej? Gdy próbowaliśmy przeprowadzić eksperyment z czystą (destylowaną) wodą. nie działo się praktycznie nic. Woda destylowana nie przewodzi prądu. Często czytamy w szkolnych podręcznikach chemii, że należy dodać do niej kwasu siarkowego. Ponieważ kwas ten może być niebezpieczny, używamy zamiast niego nieszkodliwej soli glauberskiej-jej wodny roztwór również przewodzi prąd elektryczny.

Gdy ogrzejemy w garnku pozostały po zakończeniu doświadczenia f roztwór, odzyskamy z powrotem sól glauberską. W ten sposób możemy dowieść, że sól nie uległa przemianie podczas reakcji rozkładu wody.

Wykorzystujemy:

2 elektrody węglowe, drut miedziany, naczynie szklane, wodę. bateryjkę 4,5-woltową. sól glauberską. 2 probówki.

•Ważna uwaga: W żadnym przypadku nie wolno stosować prądu z gniazdka elektrycznego (o napięciu 220 V).

60. Zimny lód-ciepła w oda-gorąca para

Dla chemików i fizyków para wodna, ciekła woda i lód są jedną i tą samą substancją w różnych stanach skupienia. Przez odpow iednie doprowadzenie ciepła można przekształcić lód w wodę itd.

Zbadamy kilka zjawisk oraz pewne własności wody. które są objęte obszarem zainteresowania fizyki.

Do miseczki w lewamy wodę i wstaw iamy ją do lodówki, by zamarzła. Woda zmieni swój stan skupienia z ciekłego na stały. Takie przejście nazywa się krzepnięciem.

Stały    Ciekły    Gazowy

Rys. 28. I rzy sany skupienia wody

Teraz ogrzejemy kilka kostek lodu w zlewce-by spowodować topnienie lodu, musimy doprowadzić energię w postaci ciepła. Jeżeli dalej będziemy ogrzewać zlewkę, woda zacznie wrzeć i ponownie będzie zmieniać swój stan skupienia-tym razem z ciekłego na gazowy. Takie przejście nazywamy parowaniem. Również podczas parowania trzeba doprowadzać do wody energię. Włóżmy probówkę z zimną wodą do strumienia pary nad wrzącą wodą. Para wodna osadza się na probówce, przyjmując ponownie ciekły stan skupienia. To przejście nazwano skraplaniem (kondensacją).

Nieco teorii. Zapoznamy się teraz trochę bliżej z zachowaniem się cząsteczek wody - cegiełek tworzących jej strukturę - podczas zmian stanu skupienia. Lód jest ciałem stałym, które w niskiej temperaturze zachowuje swój zewnętrzny kształt - cząsteczki wody są upakowane gęsto, jedna tuz obok drugiej (rys- 28. dla uproszczenia cząsteczki wody są przedstawione w postaci kulek).

W ciekłym stanie skupienia cząsteczki wody poruszają się swobodnie wewnątrz przestrzeni zajmowanej przez ciecz. Niemniej są one powiązane ze sobą na tyle mocno, że mogą tworzyć krople. W trzecim, gazowym, stanie skupienia cząsteczki wody mogą poruszać się zupełnie swobodnie-nic ma pomiędzy nimi żadnej spójności. Przekonaliśmy się. że oddzielenie cząsteczek od siebie wy maga doprowadzenia energii w postaci ciepła.

Wykorzystujemy:

lód. wodę. zlewkę, trójnóg, palnik spirytusowy, probówkę.

77