058 (10)

94. Otrzymujemy kwas z siarki

Każdy samochód jest wyposażony w baterię-akumulator-która jest źródłem energii elektrycznej. W jej wnętrzu znajdują się płytki ołowiane i kwas siarkowy. Kwas siarkowy odgry wa również dużą rolę w produkcji nawozów' sztucznych, barwników, sztucznego jedwabiu. Icków i wielu innych wyrobów. My zajmiemy się otrzymywaniem z siarki mało niebezpiecznego kwasu siarkawego.

Beczki do wina i piwnice wykadza się siarką po to. by niszczyć szkodliwe bakterie. W tym celu w wilgotnej beczce wiesza się na drucie zapalony plasterek siarki.

Napełniamy słój wodą do wysokości 1 cm. Następnie zapalamy zawieszony "na drucie kawałek siarki i wkładamy go do słoja. Słój zakrywamy. Gdy siarka spali się, wytrząsamy zawartość naczynia poczym kilka kropli cieczy badamy papierkiem lakmusowym (rys. 44a).

Wyjaśnienie: Podczas spalania siarki powstaje duszący gaz o ostrej woni. który jest szkodliwy dla zdrowia. 1 waga-nie wolno go wdychać! Nowa substancja - dwutlenek siarki - powstaje z siarki i tlenu. W zetknięciu z wodą tworzy substancję o kwaśnym smaku-kwas siarkawy.²⁹ Chemicy opisują ten proces za pomocą rów nań, w których po lewej stronie

Rys. 44. Wytwarzamy kwas siarkawy; a) spalanie siarki, b) wybielona róża, c) kwasy siarki nad/erajł} marmur

1 14 podaje się substancje wyjściowe (substraty). a po prawej stronie substancje końcowe (produkty)-rozdz. 33:

dają

siarka+tlen —»• dwutlenek siarki dwutlenek siarki+woda —4 kwas siarkawy Wykorzystujemy:

słój z pokrywką, plasterek siarki, drut, papierek lakmusowy.

95. Wybielona róża

Podobnie jak w doświadczeniu w rozdz. 94 spalamy w słoju kawałek siarki (najlepiej zrobić to na wolnym powietrzu). Gdy spalanie zakończy się, zawieszamy w naczyniu na szpagacie czerwoną różę. po czym zamykamy naczynie pokrywką, by dwutlenek węgla nic ulatniał się na zewnątrz. Kwiat staje się coraz bledszy, a po pewnym czasie-zupełnie białs (rys. 44b).

Wyjaśnienie: Gazowy dwutlenek siarki oraz kwas siarkawy działają wybielająco-niszczą barwnik róży.

Wykorzystujemy:

słój z pokry w ką, plasterek siarki, czerw^roną różę lub inny czerwony kwiat, zapałki.

96. Jak sprawdza się kwas akumulatorowy?

Stan akumulatora samochodowego trzeba od czasu do czasu sprawdzać. W tym celu bada się gęstość (dawniej zwaną ciężarem właściwym) zawartego w nim kwasu. Używa się do lego przy rządu zwanego areome-trem lub gęstościomierzeni wypornościowym. Głębokość zanurzenia arcometru w cieczy jest związana z jej gęstością. Zasadę działania przyrządu zbadamy doświadczalnie.

Dw ie jednakowe szklanki o wysokości 13 cm napełniamy wodą. W jednej z nich rozpuszczamy cztery łyżki soli kuchennej. W niezaostrzony koniec ołówka o długości 12 cm wciskamy pinezkę. Obciążony w ten sposób ołówek będzie pływał pionowo, ze szpicem wystającym ponad

s*

115