0000067

JANINA TOMASZEWSKA. KRYSTYNA JANKOWI AK

TAK ZWANE TRUDNE PRZYPADKI W PRZEBIEGU LECZNICZEGO USPRAWNIANIA ZESPOŁÓW BÓLÓW DOLNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA

Z Kliniki Rehabilitacji Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji Akademii Medycznej w Poznaniu Kierownik Kliniki: doc dr hab. J. Tomaszewska Dyrektor Instytutu: prof. dr A. Senger

Do Kliniki Rehabilitacji Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji Akademii Medycznej w Poznaniu kierowani są z różnych ośrodków zdrowia pacjenci z zespołem bólów dolnego odcinka kręgosłupa, u których po wyczerpaniu wszystkich możliwości leczenia nie stwierdza się poprawy. Część z tych chorych należy do tzw. trudnych przypadków zarówno pod względem diagnostycznym, jak i terapeutycznym.

W ciągu ostatniego roku na przyjęte 692 osoby na oddziały dorosłych ze schorzeniami narządów ruchu było 110 z dolegliwościami w dolnym odcinku kręgosłupa, w tej liczbie 70 kobiet (ok. 20%) i 40 mężczyzn (ok. 12%).

W wielu przypadkach dotychczasowe leczenie poza Kliniką u tych chorych, jak wspomniano, nie dawało dobrych wyników z różnych przyczyn. Jedną z nich mogło być niedostateczne przestrzeganie zaleceń lekarskich w warunkach domowych, wynikające nie zawsze z winy pacjenta. Następną bardzo ważną przyczyną był brak możliwości postawienia rozpoznania w warunkach pracy ambulatoryjhej w połączeniu z niepełnym wywiadem; zdarza się, że pacjent celowo niektóre fakty przemilcza. Dla przykładu pacjentka K.P. — nr. h. ch. 24816 — lat 70 była leczona z okresową poprawą z powodu zmian zniekształcających w dolnym odcinku kręgosłupa. Po upływie półrocznym dolegliwości nasiliły się. Na podstawie zmian radiologicznych Lj i S! rozpoznano podczas pierwszego pobytu w klinice chorobę Pageta, ale nie wykluczono ewentualności przerzutów nowotworowych. Niemniej jednak, ponieważ była poprawa bez żadnych innych wykładników w kierunku przerzutu, chorą zwolniono do domu po 5 tygodniach leczenia zachowawczego. Ponownie przyjęta po 3 miesiącach z bólami kręgosłupa i trudnością w chodzeniu. Stwierdzono wówczas znaczne odchylenia neurologiczne w obrębie kończyn dolnych, a rtg wykazał zmiany nowotworowe w odcinku Th^,, i utrzymujące się uprzednio zmiany struktury L₅, i kości krzyżowej.

Nawarstwiły się dwie sprawy dotyczące zespołu bólowego dolnego odcinka kręgosłupa: zmiany zniekształcające oraz sprawa nowotworowa: neoplasnui malignum columnae vertebralis jako przerzut adenocarcinoma mammae. Pacjentka nie wspominała uprzednio o usunięciu guza piersi.

Inny pacjent B.M. lat 68 —■ nr h.ch. 25937 — z zawodu rolnik, przyjęty do kliniki z powodu bólów kręgosłupa, które odczuwał od 2 miesięcy po dźwignięciu ciężaru ok. 60 kg. Rentgenogram przeglądowy wykazał zniszczenie trzonu L_ł o typie zmian nowotworowych. Dla ustalenia wyjścia zmian chorego kon-