104196

Ulf fWMU* «AWV

■Ute, Jmśah Bitf num sprzyja. ucłuwamjr. Jv wvvtiko «K odfflMM. li s>vkr Mdjc Hf pełniejszym f .J Ut ocwtf jakaś, klóra mi prac* moja i dumania ohr/ytl/ald. zniknęła Widsę. tc mmc Bóg mc wpomaial ar nM*k **.

Zanim ukarały się pierwsze recenzje, rzecz szeroko byk poruszana - sądząc r /uchowanych listów - w korespondencji cmuKiMtfówŁ /uuuiui,if.i draża fortów ..katolickiej «koły‘' aik ar tiarze / 4fnccyiTenTen> ^l- Wifwi? - wielkiej' miary lałem u SfowsofcOM prrtftfi stylu tych prywatnie wyrażanych opinii Józef Bohdan Zaleski:

Ogromna fantazja, a serca ani idibb (    | /ostał od razu rnaaie-

n i iv m pisarzem, wętnif czy poeta? Wierszowanie molydume **iei-r»c i żwawe. Oktawy iego lepsze mi samego Anosia Język ppki. czysty, ale brukuje mu jakiejś woni poetyckiej, która daje serce, tego samego co Anostowi Nienawiść - jego muza, a ja brzydkie Bogiem**

Stefan Witwicki:

jest to pierwsze z dzid Słowackiego, ktorem mógł doczytać, jest taia i talent, i takie coi czysto wariackiego: boję się. żeby poematu tego mc kończy! po prostu w szpitalu wariatów. (...) szczególny chłopiec, próżność prawdziwie półwariata ",

Lucjan Siemieński:

wszędzie rymowanie cudowne, ale ani rzecz nie wzbudziła interesu, an charaktery osób uderzyły mie; (...J jakie zarozumicme śmieszne, jaki gniew! — Pfód ten traci wielka negacją poezji **.

"    * września (?) IS4I. Korespondencja I 464.

List do Lucjana Siemieńskiego z 7 czerwca 1841.    współ

czesnych. s. 142—143.

^ ^ Józefa Bohdana Zaleskiego z 10 czerwca 1841, ibidem. J    ^ Scwoyiu Goszczyńskiego Iz 10 czerwca 1841). ibidem.

publib>**Qc wlcUy recenzje okazują nic zlą wolą nawet, lecz

J^j^wniarzc w pierwszej recenzji Beniowskiego, autorstwa j , Koźntianu, u opublikowanej w „Dzienniku Narodowym", Mtynuującym tradycje „Młodej Polski", najzjadliwiejwpoema* potraktowanej. Podkreślał kunszt poety; w ujęciu Kożmiana

₁₀    jednak .jalowość natchnienia przy znakomitej poetyckiej organizacji'", obok łatwości „wierszowania” w budowie strof ^ać wielkie lenistwo, niejedna dobrze się zaczyna, puszczamy

11    nią i myślą, i głosem, aż tu w połowie urywa się bieg harmonii, idea nawet zwichnięta nie domierza kresu”. Naśladowco, brak idei, chaos kompozycji, i fatalna osobowość autora: Sceptycyzm, niepokój wewnętrzny to są dwa zgubne w Słowackim żywioły; w jego duszy wszystko stoi zrujnowane i nagie"".

Kuźtnian napisał recenzję złośliwą i polemiczną; ale sam ń rozmiar wskaflwal rangę dzieła. Musiał oocemc to SlowatE jeśli, jak zanotował Goszczvnslcir~..cieszvl sie nawet,widzu a mg tpn przyzwoitszy względem niceoi niwnisuiclo &irarImiwr-jakiego napędził krytykom przez swoi poemat"^-,—'

Dwaj inni recenzenci - Leonard Rettel. a przede wszystkim Władysław Jabłonowski — nie kryli potężnego wrażenia, jakie wywarł na nich Beniowski. Pisali o wielkim talencie autora, dyskutowali polemiki, odwołując się do biografii autora współczuli goryczy, zachwycali się świetnym kunsztem. Lecz to. co nadto, umykało ich pojęciu.

intelektualna świetność poematu nie została zauważona^ Nie tylko dlatego, że współczesnych najbardziej interesom^'iktual-nosci oraz to, co wzbudzało grozę — świadectwa braku

⁰ Recenzja opublikowana anonimowo, opatrzona __ Jknennik Narodowy" z 3 i 10 lipca 1841, nr 14 i 15. Ćjrt m •ęćkusiych. s. 151, JS7. 161.

“ List Seweryna Goszczyńskiego do Józefa Bohdana Zalesi kpa 1(41, ibidem, s. 163.