104224

111 0 N 11 V MITCIODNUI

«fiktu odstąpić od norm kluycyatycznigo teatru ( i -icena Barbary 10 actyletem oraz iceni śmierci).

Jeat więc naprawdę dzido Felińskiego - pomimo ki poatyki, trzech jedności, wysokiego stylu - ii tylko i nad * -f ko melodramatem?! Doprawdy, wolno się obruszyć ni nie szacownego autora Barbary w jednym rzędzie z wyrlb*^ dram, beneficjentami teatru popularnego, takimi jak a Kotzebue, Victor Ducange, Gilbert de Pizśrścourt - ten n ny .Szekspir dla niepiśmiennych* (w opinii Charles*! No/ ra). Wolnoż dzieło Felińskiego - dumę klasyków warm_t|^

- czytać tak, jakby nosiło ono zupełnie inny tytuł, na pr^ Barbara etyli Sierota z lasów litewskich albo Miloit i nie Się etyli Zygmunt i Barbara, albo Zygmunt następco t_ronii czyli Rokoszanie?! Jakże to się stało, że dostojna Barbaro _lni. lazła się pośród tych rozlicznych a niechcianych .Melpomenie podrzuconych dzieci*, .tragedii nadobnych bękartów*, jak je określił w roku 1812 i ponownie w 1819 Kantorbery Tymowski¹¹. Drama z początku XIX wieku, choć bardzo młoda, okazali się zdumiewająco silna i bezpardonowa wobec szacownych antenatów. Od razu zadziwiała żywotnością i budziła skrajne emocje i oceny. W oczach klasyków była .bękartem tragedii’, w oczach romantyków - „niedonoszonym płodem gatunku romantycznego’ (A. W, Schlegel)¹⁵.

W swych rozlicznych odmianach gatunkowych (drama mieszczańska, rodzinna, historyczna, grozy) i tematycznych (rycerska, biblijna, sądowa) drama pojawiła się na scenie warszawskiej niemal równocześnie z paryskimi narodzinami. W zalążkowej postaci występowała już w osiemnastowiecznych przeróbkach dramatów Szekspirowskich. Święciła jeszcze większe triumfy na tej samej scenie po roku 1814, pomimo wysiłków Ludwika Osińskiego, organizującego w latach 1816-181? klasycystycz-ną kontrofensywę (Barbarę wsparły wtedy Atofio, I>ono. Ludgarda, Ifigenia, a także Bolesław Wtóry, Tankred i inni¹⁴). Nie na wiele się to zdało: bezsprzeczne zwycięstwo frekwencyjne odnieśli bohaterowie takich teatralnych bestsellerów, jak: Dziecko miłości Augusta Kotzebuego (premiera 1815), Biały piel-grsym Gilberta de Pizerecourta (1815), słynny Upiór Charles¹! Nodiera, Carmouche’a i Jouffroy (1821), Teresa czyli Sieroto i Genewy Yictora Ducange’a (1822). Drama zwyciężała w tej