133

jakie elementy wliczane są do masy pustego statku, podane są w raporcie z pomiaru nośności.

Całkowitą masę zapasów M_s (tym mianem nazywa się ciecze zużywane w trakcie eksploatacji jednostki) określa się poprzez sumowanie mas zapasów w poszczególnych zbiornikach. Te masy wyznacza się na podstawie sondowania zbiorników. Według tablic skalowania zbiorników, na podstawie wskazań sond i po uwzględnieniu przcgłębicnia statku w trakcie sondowania, wyznacza się objętości cieczy w poszczególnych zbiornikach. Masy tych cieczy oblicza się, biorąc pod uwagę ich gęstość. Z reguły gęstości paliw i olejów smarowych są podane w dokumentach zakupu. Pożądane jest, by w tych dokumentach zawarte były współczynniki redukcji gęstości w funkcji temperatury. W wyposażeniu statku powinien znajdować się gęstościomierz o odpowiednim zakresie pomiarowym do kontroli gęstości cieczy ropopochodnych (paliw i olejów) oraz sonda do pobierania próbek paliwa i oleju ze zbiorników. Przyjmuje się, że zapasy wody słodkiej: pitnej, sanitarnej kotłowej, chłodzącej (w obiegach wewnętrznego chłodzenia), mają gęstość równą 1,00 t/nr.

Całkowitą masę balastu wodnego Mu wyznacza się podobnie jak masę zapasów. Przeważająca część zbiorników balastowych usytuowanych w dnie podwójnym jest albo pusta, albo pełna. Wobec braku wątpliwości co do stanu napełnienia tych zbiorników można zaniechać ich sondowania. W pozostałych zbiornikach balastowych (skrajnikach, zb. burtowych i wysokich) oraz w zbiornikach dennych, odnośnie do których brak jednoznacznych przesłanek co do ich stanów, należy pomierzyć sondą poziomy zapełnienia. Na podstawie tablic skalowań tych zbiorników, uwzględniających przegłębienie jednostki, można wyznaczyć objętości balastu wodnego. Gęstość wody balastowej sprawdza się gęstośćiomierzem do wody morskiej po pobraniu próbki ze zbiornika za pomocą specjalnej sondy.

Masę ścieków na statku M_tl wyznacza się w podobny sposób jak masę zapasów. Na podstawie wskazań sond i przcgłębicnia statku określa się, za pośrednictwem tablic skalowania, objętości ścieków w poszczególnych zbiornikach, a po uwzględnieniu ich gęstości wyznacza się masy ścieków. Gęstości ścieków sanitarnych: „białych'* (z umywalek, pryszniców i kuchni) oraz „szarych" (fekaliów) przyjmuje się jako równe 1,00 t/m\ Gęstości ścieków zaolejonych (np. z zęz maszynowni), szlamów olejowych itp. należy pomierzyć za pomocą gęstościomicrza do produktów ropopochodnych.

Masy załogi, jej bagażu i prowiantu określa się szacunkowo. Suma tych mas jest z reguły niewielka w porównaniu do masy ładunku, stąd błąd w ich szacowaniu nie wpływa znacząco na wyniki.

Masa stałej statkowej C, czyli suma nieznanych mas na jednostce oraz różnica między aktualną masą pustego statku a masą pustego statku podaną w jego dokumentacji jest wyznaczana dośw iadczalnie. Określa się ją, gdy na

133