1 (574)

Transfuzjologia

Wykład 116.XII.2008

Temat: Ogólne wiadomości o zróżnicowaniu antygenowym krwinek czerwonych ze szczególnym uwzględnieniem układu ABO i Rh.

Antygen-iakakolwiek cząsteczka, która może być swoiście rozpoznana.......

•    Kompletne

•    Niekompletne-masa cząst.CLOOO,często lekki (kwas acetylosalicylowy, penicylina, sulfonamidy)

Za wytwarzanie swoistych przeciwciał odpowiedzialne są fragmenty antygenów tzw. EPITOPY (determinanty

antygenowe)

Antygeny dzielimy na:

•    Autologiczne (autoantygenny)- to taki antygen, który występuje w prawidłowych tkankach danego osobnika. We właściwie funkcjonującym organizmie autoantygeny nie są rozpoznawane przez komórki układu odpornościowego, dlatego nie dochodzi do odpowiedzi odpornościowej na ten rodzaj antygenów -stan taki nazywamy autotolerancją. Czasami jednak układ odpornościowy zostaje uczulony na autoantygeny, co zwykle doprowadza do choroby autoimmunizacyjnej.

•    Izogeniczne- to antygen pochodzący z innego oiganizmu o takim samym genomie, np. od bliźniaka w przypadku bliźniąt monozygotycznych. Ze względu na fakt, że takie antygeny są identyczne z autoantygenami danego osobnika, po podaniu izoantygenu nie dochodzi do reakcji odpornościowej na ten antygen. Ma to praktyczne znaczenie w przypadku przeszczepów, gdyż jeśli dawcą jest bliźniak, nie dochodzi do odrzucenia przyjętego organu.

«> Allogeniczne- antygen pochodzący od innego osobnika tego samego gatunku. Takie antygeny cechują się wysoką immunogennością i są przyczyną odrzucania przeszczepów, jeśli dany antygen jest różnie zbudowany u dawcy i biorcy. Najsilniejszymi alloantygenami są: antygeny grup krwi oraz antygeny głównego układu zgodności tkankowej.

•    Heterogeniczne (ksenogeniczne) heteroantygeny- antygen pochodzący od innego gatunku, w tym od bakterii, wirusów itp. Zwykle heteroantygeny są immunogenne.

Grupa krwi według Danielsa

Jest to dziedziczna cecha powierzchni krwinek czerwonych wykrywana przez swoiste alloprzeciwciało. Obecnie

również występuje na innych komórkach krwi oraz innych tkankach. Grupy krwi nie określają autoprzeciwciała

ani monowalne ksenoprzeciwciała.

Przynależność antygenów grupowych krwi:

Układy grupowe: jeden lub więcej antygenów kontrolowanych przez lokus pojedynczego genu lub przez kompleks ściśle ze sobą połączonych homologicznych genów. Każdy układ jest genetycznie odrębny od innych układów.

Zbiory: komplety antygenów pokrewnych genetycznie, biochemicznie lub serologicznie, które na razie nie spełniają kryteriów układów.

Serie: pojedyncze antygeny........

Klasyfikacja antygenów grupowych

•    30 układów - 240antygenów

•    5 zbiorów (9 antygenów)

• 2 serie (33 antygeny)

-z niską (<1%) częstością występowania - 22 antygeny -z wysoką (>99%) częstością występowania -11 antygenów

Układ grupowy w którym występują dwa lub więcej alleli określa się jako polimorficzny........

Fenotyp- zespół antygenów, które jesteśmy w stanie wykryć przy pomocy surowic diagnostycznych.

Genotyp- zespół genów, który warunkuje określony układ antygenowy w danym układzie grupowym.

Odpowiedz immunologiczna

Jest to odpowiedz na obcy antygen. W wyniku zainicjowania limfocyty B wytwarzają przeciwciała, które mają charakter immunoglobulin. Przeciwciało powstające w wyniku odpowiedzi immunologicznej na antygeny grupowe krwi to przede wszystkim immunoglobuliny klasy IgM, IgG.

IgM- wczesne przeciwciało odpowiedzi immunologicznej. Taki charakter mają przeciwciała naturalne. Jeżeli aktywują dopełniacz są odpowiedzialne za powikłanie zwane hemolizą wewnątrznaczyniową. IgM są duże, nie przechodzą przez łożysko.

IgG- wynik wtórnej odpowiedzi immunologicznej, tworzy pulę przeciwciał odpornościowych. IgG są małe, swobodnie przechodzą przez łożysko. Wyróżniamy 4 podklasy: IgGl (66%); lgG2 (23%); lgG3 (7%); lgG4 (4%). IgGl i lgG3, sporadycznie lgG2mogą aktywować dopełniacz-ryzyko hemolizy wewnątrznaczyniowej. lgG4-nie aktywuje dopełniacza. Odpowiedzialne za pozanaczymową hemolizę tzw. opóźniony odczyn hemolityczny.

Wynik stymulacji obcym antygenem

•    Alloimmunizacja- uodpornienie antygenami tego samego gatunku.

-Alloimmunizacja zamierzona-szczepienie dawców surowic wzorcowych -alloimmunizacja niezamierzona- leczenie krwią, ciąża.

•    Heteroimmunizacja- uodpornienie antygenami obcogatunkowymi.

-Heteroimmunizacja zamierzona-szczepienie zwierząt globuliną ludzką w celu otrzymania surowicy atyglo bu linowej

-Heteroimmunizacja niezamierzona- przeciwciała naturalne.

Pierwotna odpowiedz immunologiczna

Powolna, do czasu pojawienia się przeciwciał wykrywalnych techikami serologicznymi upływa 4-6 tygodni. Produkowane są głównie przeciwciała klasy IgM, nie posiadające znaczenia klinicznego. Przeciwciała osiągają niskie miano, które w krótkim czasie spada do poziomu niewykrywalnego. Powstają komórki pamięci immunologicznej, ktre żyją bardzo długo, często do końca życia człowieka.

Wtórna odpowiedz immunologiczna

Szybka, do czasu pojawienia się wykrywalnych techikami serologicznymi przeciwciał upływa kilkanaście godzin, najwyżej dni. Produkowane są przeciwciała klasy IgG, które wiążą się z antygenem na przetoczonych krwinkach. Dochodzi do pozanaczyniowego niszczenia krwinek przez makrofagi śledziony i wątroby, które mają receptory do przeciwciał klasy IgG. Przeciwciała szybko osiągają wysokie miano. Utzrymują się w krążeniu różnie długo, czasami

2