jałówek lub donosowo. Zwierzęta reagują wzrostem temperatury i rozwojem miejscowego procesu zapalnego. Przy postaci płciowej (otręcie) stwierdza się typowe wykwity, najwyraźniejsze w około 3 dni po zakażeniu, lekki ropny wypływ z pochwy lub napletka, zaczerwienienie błony śluzowej i bolesność przy badaniu.
Zakażanie hodowli komórek, Rozcicńczeniami 1:5 i 1:50 materiału w płynie odżywczym hodowli zakaża się pierwotne hodowle komórek nerki cielęcia i obserwuje je przez 6 dni. Jeżeli w tym okresie nie wystąpi efekt cytopalyczny. wykonuje się pasaż materiału z hodowli na nowe hodowle. Jeżeli po 3 ślepych pasażach nie pojawiają się zmiany cyto-patyczne, wynik próby uważa się za ujemny.
Do izolacji wirusa z materiału przydatne są również hodowle komórek nerki płodu bydła, nerki świni i jąder cielęcia. Wirus namnaża się też, ale znacznie słabiej, w hodowlach komórek nerki owcy, kozy i konia.
Metodę hybrydyzacji molekularnej do diagnostyki zakażenia wirusem IBR/IPV zastosowało ostatnio z bardzo dobrym wynikiem kilka grup badaczy (Dorman i wsp., Dunn i wsp., Giavedoni i wsp.); pozwala ona szybko wykazać kwas nukleinowy wirusa w wypłuczynie nosa, a także w mózgu w przypadkach jego zapalenia na tle zakażenia omawianym herpeswirusem. Szczegóły przygotowania sond nukleinowych i wykonania odczynu podają wymienieni autorzy.
Badanie serologiczne
Odczyn seroneutralizacji w badaniach masowych pozwala uzyskać dane dotyczące występowania zakażenia w danym środowisku zwierząt. Miano 1:4 surowicy w stusunku do 100 TCID50 uważa się za dodatnie, rzadko stwierdza się miana wyższe niż 1:40.
W badaniach serologicznych można też stosować odczyn precypitacji w żelu przy użyciu oczyszczonego antygenu. Spieck i Woernle uważają występowanie przeciwciał prccypitujących za wyraz świeżego zakażenia lub fazy intensywnego namnażania się wirusa.
Ostatnio wprowadza się do badań serologicznych test ELISA. Jego czułość przy badaniu stada wyrażona odsetkiem reagujących zwierząt odpowiada odczynowi SN, jednak stwierdza się czasem brak zgodności wyników uzyskanych obu metodami u poszczególnych zwierząt •— w SN — odczyn dodatni, w ELISA — ujemny, i odwrotnie. Wynikać to może stąd, że w obu odczynach nie bada się i nie uwzględnia przynależności przeciwciał zobojętniających do określonych klas immunoglobulin. Dla uniknięcia tych rozbieżności niektórzy autorzy określają tylko przeciwciała IgG, ale dobre korelacje między SN i ELISA stwierdzono też przy badaniach na obecność IgM. Rozbieżności między wynikami badań różnych autorów mogą zależeć od czystości użytego antygenu, jakości koniugatu oraz odmiennych warunków przeprowadzenia odczynu.
Badanie histologiczne
Pozwala ono uzyskać szybkie orientacyjne rozpoznanie przy badaniu materiału pobranego od chorego zwierzęcia, a także potwierdzić dodatni wynik izolacji wirusa w hodowlach komórek, dzięki wykazaniu obecności wewnątrzjądrowych ciałek wtrętowych.
Piśmiennictwo. 1. BACZYŃSKI Z., MAJEWSKA H.: Laboratoryjne rozpoznawanie zapalenia nosa i tchawicy oraz otrętu bydła IBR IPV. Instytut Weterynarii, Puławy 1978.
— 2. COTTRAL G. E. (red.): Manuał of standardized methods for vctcrinary microbiology. Comstock Corncll Univcrsity Press. Ithaca 1978. — 3. DORMAN M.A.. BLAIR C. D.. COLLINS J. K., BEATY B.J.: J. Clin. Microbiology 22, 990. 1985. — 4. DUNN D.C.. BLAIR CD., WARD CD, BEATY B.J.: Am. J. Vet. Rcs. 47, 740, 1986.
5. GIAYEDONI L.D., RUIZ M., HJTMAN N., SCHUDEL A. A., RODR1GUEZ M.: J. Vet. Med. 35, 280, 1988. 6. KIRBY K. I)., MARTIN H.T., OSTLER D.C.: Vet. Rec.
94, 361, 1974. 7. MAJEWSKA 11, BACZYŃSKI Z.: Med. Wet. 31, 722, 1975.
— 8. SCHII.OW W. F., MEYER U.: Mh. Vet. Med. 40. 186, 1985. 9. SJIJRIN W. N.,
IWANOWA G.A., KRASNOBAJEW F.A., FOMIN J.W.: Laboratornaja diagnostika wirusnych bolczniej żywotnych. Kolos, Moskwa 1972. — 10. SP1ECK M., WOERNI.E H.: Ticrarztl. Umsch. 41. 959, 1986. — U. STRAIJB O.C.: Tierarztl. Umsch. 42, 231, 1987.
— 12. WOJCIECHOWSKI K.J.: Pol. Arch. Wet. 18, 189, 1975.
Próbki do badania
Do badania wysyła się całego padłego ptaka lub dwie próbki tchawicy, jedną w lodzie lub w stanie zamrożenia, drugą — w 10% formolu. Jeżeli przewiduje się, że będą stosowane specjalne metody histologiczne, naj-
269