3848093523

>    temperatura (wzrost temperatury zwiększa aktywność mikroorganizmów biorących udział w degradacji pestycydów),

>    pH (środowisko alkaliczne przyspiesza degradację).

W wyniku degradacji pestycydów powstają różnorodne produkty pośrednie, które mogą być również toksyczne. Fotodegradacja pestycydów w glebie zachodzi w warstwie powierzchniowej gleby, wystawionej na działanie promieniowania słonecznego. W wodach naturalnych szybkość przemian fotochemicznych maleje wraz ze wzrostem stężenia rozpuszczonej materii organicznej. Mikroorganizmy i cząstki zawiesiny obecne w wodzie są przyczyną rozpraszania światła i stanowią barierę w jego przenikaniu do głębszych warstw [2].

Wiele pestycydów wykazuje zdolność do bioakumulacji w organizmach żywych; jest ona zazwyczaj większa w organizmach wodnych niż lądowych. Bioakumulacja jest procesem pobierania i zatrzymywania przez organizmy substancji skażających; zależy ona od szybkości pobierania i wydalania oraz rozkładu substancji chemicznej w wyniku procesów metabolicznych. Stężenie pestycydów skumulowanych w organizmach może się biologicznie podwyższyć przez działanie łańcucha pokarmowego (biomagnifikacja). Jest to szczególnie niebezpieczne dla organizmów znajdujących się na jego końcu, np. drapieżników, człowieka. Miarą bioakumulacji jest współczynnik bioakumulacyjnego nagromadzenia (WBN), który oblicza się wg następującego wzoru:

WBN = — .

C₂

gdzie:

Ci - stężenie substancji skażającej w organizmie,

C2 - stężenie substancji skażającej w otaczającym środowisku

Bioakumulacja jest funkcją współczynnika podziału oktanol - woda (Kow) badanej substancji i jej odporności na degradację i biotransformację. Zdolność do biokumulacji wzmaga się wraz ze wzrostem rozpuszczalności w tłuszczu. Pomiar Kow polega na określeniu stężenia hydrofobowej substancji zanieczyszczającej w niemieszającym się z wodą oktanolu (substytut rybiej tkanki tłuszczowej) oraz w wodzie, z którą znajduje się on w równowadze:

Co - stężenie związku w oktanolu, Cw- stężenie związku w wodzie.

Współczynnik Kow jest miarą tendencji danego związku do podziału między różne elementy środowiska (lyby, osad, woda). Im wyższa wartość Kow, tym większa jest aktywność biologiczna związku. Typowy zakres Kow wynosi od 10 do 10⁷ i odpowiada wartościom K od 1 do 10⁶. Wybrane współczynniki kumulacji K w wypadku pestycydów przedstawiają się następująco: DDT: 110⁵; yHCH: HO³; karbaryl, paration: 510²; 2,4D -1; atrazyna: 5, aldryna: 710⁴; dieldryna 510⁴.

Współczynnik bioakumulacyjnego nagromadzenia jest powiązany ze współczynnikiem podziału oktanol - woda następującą zależnością:

K = 0,048K_OW

Potencjalne zagrożenia dla biosfery związane ze stosowaniem pestycydów są wielorakie. Mogą one wynikać z działania substancji czynnych i ich metabolitów powstających w organizmie lub pod wpływem czynników środowiska, użytkowych postaci preparatów, jak również z ich synergetycznych

2