382

25. OCHRONNIKI 382

a

Ot

6

t

Jflw ''

0

t

Rys. 25.2. Przebieg napięcia i prądu wyładowczego w odgromniku zaworowym, zaczerpnięto z [25,1]

U_t — napięcie zapłonu. f/„ ~ napięcie obniżone. /„_w “ znamionowy prąd wyładowczy

Najwyższe napięcie robocze odgromnika nie może być niższe od napięcia roboczego, na jakie jest włączony odgromnik. Tak więc przy doborze najwyższego napięcia roboczego odgromnika należy wziąć pod uwagę najwyższe napięcie fazowe w sieci. W sieciach średnich napięć, o izolowanym punkcie zerowym lub w sieciach kompensowanych przy zwarciu doziemnym, napięcia faz zdrowych względem ziemi będą równe napięciu międzyprzewodowemu, a więc najwyższe napięcie robocze odgromnika należy dobrać do najwyższego napięcia międzyprzewodowego sieci.

W sieciach pracujących z bezpośrednio uziemionym punktem zerowym, wartość napięcia fazowego występującego w czasie zakłóceń, zależy od współczynnika zwarcia doziemnego k_e. Wymaga się, aby w sieci została uziemiona taka liczba punktów gwiazdowych transformatorów (wpływ ma nie tylko liczba transformatorów, ale i ich moc oraz układy połączeń), aby we wszystkich ukhdtch ruchowych, także i w awaryjnych, współczynnik zwarcia doziemnego był nie większy niż 1,4 dla sieci 110 kV lub 1,3 dla sieci 220 i 400 kV. Można przyjąć, że w sieciach krajowych, wartości współczynników zwarcia doziemnego spełniają te wymigania. Wyjątkiem są, w sieciach o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, rozdzielnie elektrowni wodnych słabo powiązanych z systemem elektroenergetycznym oraz stacje zasilane dług'mi liniami promieniowymi. W tych przypadkach mogą wystąpić napięcia względem ziemi wyższe niż poprzednio założone i wobec tego doboru odgromników należy dokonać indywidualnie.

W celu ułatwienia doboru najwyższego napięcia roboczego odgromników, w tabl. 25.2 podano zalecane wartości tego n ipięcia w zależności od napięcia znamionowego sieci i miejsca przyłączenia odgromnika.

Przy doborze odgromników, ze względu na ich rodzaj i znamionowy prąd wyładowczy, posługiwać się należy wytycznymi podanymi w tabl, 25.3. W przypadku braku odpowiednich odgromników, można stosować odgromniki o większym znamionowym prądzie wyładowczym.

Poziom ochrony odgromników musi zapewnić pewien margines bezpieczeństwa w stosunku do poziomu znamionowego izolacji urządzeń. Margines ten jest określony przez wartość współczynnika bezpieczeństwa k_b, który powinien spełniać następujące warunki;

— dla przepięć piorunowych

— dla przepięć łączeniowych

Tablica 25.2. Minimalne wartoici najwyższego napięcia roboczego U, odgromników zaworowych, wg [25.4]

J ^! Znamionowe	Najwyższa	N aj wyższe napięcie robocze U,, W kV» odgro
napięcie	napięcie	mnika przyłączonego do
sieci C/fi kV	siec j Um kv	przewodu fazowego	punktu gwiazdowego tran sformato ra
6	7,2	7,3	4,5
10	12	12	7,3
15	17,5	18	10,5
20	24	24	15
30	36	36	24
40	48	48	30
£0	72.5	73	48
110	123	93	48
220	245	184	96
400	420	330	m

Tablica 25.3. Wskazówki doboru znamionowego prądu wyładowczego i rodzaju odgromnika zaworowego

| Znamionowe j napięcie j sieci	Przeznaczenie odgromnika	Znamionowy prąd wyładowczy i rodzaj odgromnika
i	1    — do ochrony izolacji uzwojeń o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, w transformatorach o górnym napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, 2    — do ochrony izolacji punktu gwiazdowego tych uzwojeń, 3— do ochrony izolacji punktów gwiazdowych transformatorów, do których są przyłączone dławiki gaszące.	10 kA - lekki
niższo niż 110 kV	4— do ochrony izolacji uzwojeń punktów gwiazdowych transformatorów w przypadkach nie wymienionych w p. 1-3 5 — w stacjach zasilających wyłącznie sieci o napięciu znamionowym do l kV, w przypadku, gdy do stacji wchodzi co najmniej jedna linia na slupach drewnianych	5 kA lub 10 kA - lekki
	6 — do ochrony stacji zasilających wyłącznie sieci o napięciu znamionowym do 1 kV, do których wprowadzone są wyłącznie linie na slupach przewodzących (żelbetowych i stalowych)	2,5 kA — lekki
110 kV	7 — do ochrony izolacji od przepięć piorunowych i od przepięć łączeniowych powstających przy włączaniu nic obciążonych transformatorów	10 kA — lekki
i wyższe	8 — do ochrony izolacji od przepięć pic runowych i od przepięć łączeniowych o dużej energii powstających np. przy łączeniu nie-obciąionych linii	10 kA — ciężki