3

udarowego potwierdzają otrzymane wyniki własności mechanicznych. Rozróżniamy cztery charakterystyczne rodzaje złomów:

1)    Złom poślizgowy oznacza, że próbka została zgięta, pęknięcie nastąpiło po przekroczeniu granicy plastyczności tj. już przy znacznym odkształceniu trwałym (rys.6).

2)    Złom kruchy oznacza, że próbka pękła nie wykazując widocznego odkształcenia plastycznego (rys.7),

3)    Złom mieszany wykazuje cechy złomu poślizgowego i kruchego, Na części przełomu (najczęściej zewnętrznej) występują odkształcenia trwałe, a na pozostałej części występuje przełom kruchy. Wówczas określa się procentowy udział przełomu kruchego w przekroju.

4)    Złom specyficzny z rozwarstwieniem wskazuje na duży stopień anizotropowości materiału spowodowany obróbką plastyczną, lub wskazujący na obecność jednego lub więcej pasm zanieczyszczeń (rys.8).

Rys. 6. Złom poślizgowy

Rys. 7. Złom kruchy

Rys. 8. Złom specyficzny z rozwarstwieniem

Na rodzaj złomu wpływają własności materiału oraz kształt i wymiary karbu.

7. Wykonanie sprawozdania

Sprawozdanie należy wykonać według punktów:

1.    tytuł i cel ćwiczenia,

2.    definicja udamości,

3.    rysunki próbek znormalizowanych,

4.    warunki pobierania i przygotowania próbek,

5.    warunki poprawnego wykonania próby,

6.    kryteria oceny wyników próby i rodzaj złomów,

7.    przykłady obliczeń,

8.    uwagi i wnioski z przeprowadzonych badań,

9.    wyniki uzyskane z pomiarów i obliczenia zamieścić w tabeli pomiarowej.

Tabela pomiarowa. Wyniki pomiarów udamosci

Lp.	Materia!	Rodzaj karbu	Wymiary pod karbem [mm]		s„ [cm^2]	K [J]	KC [J/cm^:]	Uwagi
1	stal	półokrągły				llM J	1 J	*
2	stal	kwadratowy	^ (jo			PJWKII	r j	-łS
3	stal	prostokątny		i * 3			,n	A
4	sial	trójkątny		LA 94		izbem;	l»	A
5	Żeliwo	półokrągły		i		: TTST		Łózruckyol

Literatura    nAefiOGcMrrYOMa^ zjuośaa, ^pe>M(^(AX*^ &

|l] Bachmat/ W.: Wytrzymałość materiałów. Badania doświadczalne.'Skrypt Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1973.

[2]    Banasik M.: Ćwiczenia laboratoryjne z wytrzymałości materiałów. PWN. Warszawa 1977.

[3]    Boruszak A.. Sykulski R„ Wrześniewski K.: Wytrzymałość materiałów. Doświadczalne metody badań. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej. Poznań 1977.

[4| Dyląg Z.. Orłoś Z.: Wytrzymałość zmęczeniowa materiałów. Warszawa. WNT 1962.

[5]    Jastrzębski P.. Mutermilch J., Orłoś W.: Wytrzymałość materiałów. Warszawa. Arkady 1985.

[6]    Katarzyński S„ Rotunda S., Zakrzewski M.: Badania właściwości mechanicznych metali. WNT. Warszawa 1967.

17] Łączkowski R.: Wytrzymałość materiałów. Gdańsk. WPG 1988.

[8]    Mazurkiewicz S.: Laboratorium z wytrzymałości materiałów. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1978.

[9]    Niezgodziński M.E., Niezgodziński T.: Wzory wykresy i tablice wytrzymałościowe. Warszawa. WNT 1996.

[10]    Orłoś Z.: Doświadczalna analiza odkształceń i naprężeń. PWN. Warszawa 1977.

[11]    Walczyk Z.: Wytrzymałość materiałów. Gdańsk. WPG 1998.