438

30

KONDENSATORY ENERGETYCZNE I BATERIE KONDENSATORÓW

30.1. Kondensatory

Kondensatory stosowane w elektroenergetyce dzieli się na:

—    statyczne niskiego napięcia;

—    statyczne wysokiego napięcia;

—    specjalne.

Kondensatory energetyczne statyczne nisko- i wysokonapięciowe włączone równolegle do układu elektroenergetycznego są przeznaczone do kompensacji mocy biernej.

W energetyce spotyka się również kondensatory włączone szeregowo do linii wysokiego napięcia, mają one za zadanie:

—    polepszenie równowagi statycznej i zwiększenie mocy przesyłanej na duże odległości;

—    uzyskanie korzystnego rozdziału obciążeń między linie pracujące równolegle;.

—    zmniejszenie spadków napięć.

Kondensatory energetyczne specjalne w zależności od przeznaczenia i miejsca pracy można podzielić na następujące grupy:

—    trakcyjne, stosowane w trakcji elektrycznej do ochrony od przepięć urządzeń zasilających ruchomy tabor trakcji elektrycznej prądu stałego oraz jako elementy układów filtrujących wyprostowanego napięcia przemiennego;

—    impulsowe, przeznaczone do pr^cy w obwodrch prądu stałego jako źródła impulsów prądowych lub napięciowych o dużej amplitudzie;

—    przekładnikowe, znajdujące zastosowanie jako część pojemnościowa prze-kładników napięciowych wysokiego napięcia, służących do pomiaru napięcia i zabezpieczenia linii elektroenergetycznych;

—    sprzęgające, przeznaczone do sprzęgania sieci elektroenergetycznych prądu przemiennego o częstotliwości 50 Hz z układami wielkiej częstotliwości, stosowanymi w telefonii nośnej;

—    wyłącznikowe, służące do sterowania rozkładem napięcia w wyłącznikach wysokiego napięcia.

Cechą charakterystyczną kondensatorów przekładnikowych, sprzęgających i wyłącznikowych jest ich hermetyczna obudowa, która stanowi izolator porcelanowy. Wszystkie inne typy kondensatorów elektroenergetycznych mają obudowę wykonaną z blachy stalowej.

30.2. Baterie kondensatorów

Do kompensacji mocy biernej kondensatory statyczne łączy się w zestawy. Zestaw połączonych elektrycznie jednostek kondensatorowych oraz pomocniczych urządzeń związanych z ich ruchem elektrycznym nazywa się baterią kondensatorów.

Elektrycznie wydzieloną część baterii kondensatorów wyposażoną w aparat łączeniowy umożliwiający jej włączenie i wyłączenie niezależnie od innych baterii nazywa się członem baterii.

Moce znamionowe baterii kondensatorów dobiera się do występujących przepływów mocy biernej w urządzeniach elektroenergetycznych, a podziału na człony dokonuje się tak, aby:

—    zapewnić skompensowanie mocy biernej w wymaganym stopniu;

—    włączenie lub wyłączenie baterii lub jej członu nie powodowało zmiany napięcia większej niż 2% w sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 1 kV i niższym zasilającej odbiorniki oświetleniowe oraz 4% w sieci elektroenergetycznej o dowolnym napięciu znamionowym, zasilającej odbiorniki inne niż oświetleniowe;

—    nie występował rezonans wyższych harmonicznych prądu, co najmniej do 7 harmonicznej.

Baterie kondensatorów, przyłączone do sieci elektroenergetycznej z izolowanym punktem zerowym lub z kompensacją prądu zwarcia doziemnego mają układy połączeń w trójkąt lub w gwiazdę z izolowanym punktem gwiazdowym. Baterie kondensatorów o ukłjdzie połączeń w gwiazdę, przyłączone do sieci elektroenergetycznej z uziemionym punktem zerowym mają punkt gwiazdowy uziemiony. Izolowane punkty gwiazdowe baterii kondensatorów o układzie połączeń w gwiazdę, przyłączonych do sieci elektroenergetycznej z izolowanym punktem zerowym łub z kompensacją prądu zwarcia doziemnego mają izolacje w stosunku do ziemi dobraną co najmniej na napięcie fazowe tej sieci. Łączniki, przyrządy pomiarowe i przewody stosowane w obwodach głównych baterii kondensatorów dobiera się o obciążalności równej co najmniej 140% prądu znamionowego baterii.

Baterie kondensatorów należy instalować w sposób zapewniający odpowiednie chłodzenie każdej jednostki kondensatorowej zgodnie z wymaganiami wytwórcy.

Baterie kondensatorów usytuowane w budynkach zaleca się instalować w wydzielonych pomieszczeniach. Zezwala się na instalowanie baterii kondensatorów bezpośrednio w pomieszczeniach produkcyjnych zakładów przemysłowych, jeżeli przepisy szczegółowe tego nie zabraniają. Baterie te powinny być odpowiednio zabezpieczone od uszkodzeń mechanicznych i nie powinny być narażone na działanie związków korodujących i innych substancji wywierających szkodliwy wpływ na baterie.

Baterie kondensatorów instalowane na zewnątrz budynku oraz bezpośrednio w pomieszczeniach produkcyjnych łub w pomieszczeniach rozdzielni elektroenergetycznych powinny być ogrodzone. Nie dotyczy to baterii kondensatorów instalowanych na liniach elektroenergetycznych i stacjach słupowych na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m od ziemi.

30.3. Kondensator jako podstawowe urządzenie w gospodarce mocą bierną

30.3.1. Zadania stawiane baterii kondensatorów

Kondensator jako źródło mocy biernej ma wiele zalet, a mianowicie:

—    może być instalowany zarówno po stronie wysokiego, jak i niskiego napięcia;

-    jego eksploatacja jest prosta;