43

To niezbyt dokładne zestawienie wydarzeń, przeżyć i dokonań oraz ich braku (niepowodzenie w życiu intymnym) pozwala zrozumieć omawianą narrację. Ważniejsze jest jednak odniesienie tego rozumienia do problemu badawczego, leżącego u podstaw wywiadu. Chodziło bowiem o ustalenie relacji, jakie zachodzą u młodych nauczycieli pomiędzy realizacją zadań zawodowych a realizacją zadań osobistych. W kontekście tego problemu opisany powyżej model może służyć do wyjaśnienia wzajemnego uwarunkowania rozwoju zawodowego i osobistego. Analiza narracji pokazała konflikt pomiędzy obiema grupami zadań, jakie społeczeństwo stawia przed młodymi dorosłymi, oraz wzajemny wpływ obu obszarów życia na losy jednostki.

Wywiad etnograficzny

Ten typ wywiadu najczęściej współwystępuje ze stosowaniem obserwacji etnograficznej. Nie ma on żadnej struktury, nie jest też wystandaryzowany. Przypomina rozmowę, w której rozmówca szuka informacji na temat terenu swoich badań. Z tego punktu widzenia można mówić, że jest nieodłącznym elementem obserwacji uczestniczącej. Jego funkcja informacyjna realizuje się najczęściej w pierwszym ogniwie obserwacji, kiedy to badacz rozpoznaje teren badań. Zmienia się nieco ta funkcja w drugim i trzecim ogniwie obserwacji etnograficznej. W takich momentach rozmowa z uczestnikami zdarzeń pozwala zrozumieć analizowaną rzeczywistość. Silne skupienie badacza na jakimś ognisku obserwacji oznacza dokonanie głębszego wglądu w badaną rzeczywistość. Maleje wówczas znaczenie danych spostrzeżeniowych, a wzrasta znaczenie wiedzy, jaką posiadają „tubylcy”. Tego typu zastosowanie wywiadu etnograficznego występuje w omawianej wcześniej książce A. Nalaskowskiego. Autor badań próbował zrozumieć znaczenie, jakie nadają uczniowie przebywaniu w zawsze otwartej pracowni plastycznej. Chodzi oczywiście o przesiadywanie w tym pomieszczeniu poza lekcjami plastyki. Badacz zauważył, że robią to uczniowie zasmuceni niepowodzeniami szkolnymi. Nie wiedział jednak, jak ważne jest dla nich to miejsce. Pewnego dnia pracownia z jakiegoś powodu została zamknięta:

,,(...| i wtenczas do mojego gabinetu niemal na każdej przerwie przychodził ktoś pytać, dlaczego tak się stało. Któryś z pierwszaków nawet nie wytrzymał i z nutą pretensji w głosie zapytał: to gdzie mamy teraz chodzić?” *\

Z rozmów' przeprowadzonych z uczniami na ten temat wynikało, że traktują pracownię jako miejsce wzajemnego pocieszania się, przeżywania przykrych szkolnych uczuć i zdecydowanie nie chcą go utracić.

Uzupełnienie wyników' obserwacji danymi z takich rozmów pozwoliło zrozumieć subiektywne znaczenia nadawane miejscom szkoły. Taka jest zresztą funkcja wywiadów w systemie danych etnograficznych. Przedmiotem zaintereso-