6.1. ZŁOŻENIA WŁAŚCIWE 6.1.1. Charakterystyka formalna złożeń
Złożenia właściwe charakteryzują się brakiem fleksyjnych wykładników relacji syntaktycznych członów oraz obecnością jakiegoś formantu. W języku ogólnym mamy na ogół do czynienia ze złożeniami o dwóch członach, poza strukturami typu trzydziestopięciolecie, dwudziestopięciolatek. W słownictwie specjalnym oraz nacechowanym, poetyckim czy też żartobliwym, spotyka się konstrukcje o strukturze N (N, + N, + N3), por. dobotonażokilometr, roporudowęglowiec; zwierzoczlekoupiór.
Możliwości współwystępowania poszczególnych części mowy w rzeczownikach złożonych przedstawia tabela 13.
Tabela 13
Człon I |
Człon II |
Przykłady złożeń |
N |
N |
klubokawiarnia, nosorożec |
V |
N |
dusigrosz, bawidamek |
A |
N |
błogostan, wysokogórzec |
Num |
N |
dwuszereg, dwudziestolatek |
N |
V |
korkociąg, gleboznawstwo |
A |
V |
samouk, żyworodek |
Num |
V |
pierwokup, pierworództwo |
Adv |
V |
dalekowidz, noworodek |
(V |
V |
kipichron, wirolot) |
(N |
A |
kurośtep) |
W nawiasach podano struktury bardzo rzadko spotykane. W członie drugim złożeń występują w zasadzie rzeczownik (częściej) i czasownik, przymiotnik zupełnie wyjątkowo; w członie pierwszym najczęściej rzeczownik i liczebnik, rzadziej przymiotnik, czasownik i przysłówek.
A oto jak poszczególne połączenia są reprezentowane w słownictwie SJPD pod względem ilościowym:
Tabela 14
Typy struktur | |||||
ponad 1000 złożeń |
500-1000 |
100-500 |
20-100 |
10-20 |
poniżej 10 |
N(N,+N2) |
N (Num+N,) N (N,+V) |
N (V+N,) N (A+V) N (A+N,) |
N (Adv+V) |
N (Num+V) |
N (V+V) N (N, + A) |
457