562

35. AUTOMATYKA ŁĄCZENIOWA I REGULACYJNA 562

następuje SPZ jednofazowe, a przy zwarciach wielofazowych SPZ trójfazowe. Przy takim rozwiązaniu wyłączniki na obu krańcach linii muszą mieć osobne napędy dla każdego bieguna, a zabezpieczenie musi być wyposażone w wybiorniki fazowe w celu stwierdzenia, która faza została doziemiona.

Linie napowietrzne i kablowo-napowietrzne 220 kV i 400 kV wyposaża się w urządzenia SPZ jednofazowego i trójfazowego jednokrotnego.

Urządzenia SPZ w liniach wysokiego napięcia sieci z bezpośrednio uziemionym punktem zerowym współpracują zwykle z zabezpieczeniami odległościowymi, różnicowymi i porów.rrwczo-fazowymi, a niekiedy również z zibczpieczeuianii zerowo-prą-dow-ymi, z jednoczesnym przyspieszeniem ich działania przed cyklem SPZ.

Przy współpracy urządzenia SPZ z zabezpieczeniem odległościowym pierwszą strefę tego zabezpieczenia należy nastawić na ok. 115% długości zabezpieczanego odcinka, przy czym w czasie przerwy beznapięciowcj, po wyłączeniu zwarcia w pierwszej strefe, strefa ta powinna być automatycznie skrócona do 85% długości zabezpieczanego odcinka linii. Jeśli zwarcie było przemijające, to po kilku sekundach powinien następować samoczynny powrót pierwszej strefy do wartości 115% długości odcinka zabezpieczonego, jeśli natomiast zwarcie było trwałe, to następuje definitywne wyłączenie linii.

Przykład rozwiązania SPZ linii 110 kV z zastosowaniem przekaźnika typu RPZs-10, z pobudzeniem od zabezpieczenia odległościowego i możliwością pobudzenia od zabezpieczenia zerowo-prądowego, pokazuje rys, 35.2.

Ąmefaw'9	Zmkn, wył.		Otwarci* wy!.	zas.	Automatyka SPZ			Zotezp. oifegZ.	{Rwanie	Z-zicmruuw.
Sfir. powittfto		SP2	Obwody poSft.	taberp.	A>to*.IW|7o[,7	Bioioćd	liczniki	Wj/dFttitme strrfy	Obwody rpz.	Zas.	SPZ
wyfęaniko			Mir. |Z. oiNfjt	OdtęgZ.	M- J ll \ P"*-	SPZ	tyki! SPZ	Ster. | SfZ	Przycisk	ptztk.

Kvs. 35.2. Schemat zasadniczy urządzenia SPZ jednokrotnego dla linii 110 kV Q21 — zestyk pomocniczy wyłącznika mocy (DLF); 54 — sterownik wyłącznika; $2 — przycisk sterowniczy awaryjnego wyłączenia; KI - przekaźnik pomocniczy dla potrzeb rejestracji;

Kt — przekaźnik o opóźnionym powrocie; K9 - przekaźnik, automatyki SPZ (RPZs-10);

JH5 — zabezpieczenie ziemnozwarciowe (ZA.Z-R-IOK.); /T4I — zabezpieczenie odiegłościowe (LHlwc); S9 — trój położeniowy przełącznik do wyboru rodzaju pracy urządzenia SPZ: I — SPZ pobudzane przez zabezpieczenie odległościowe; O — SPZ odstawione; II — SPZ pobudzane przez Zabezpieczenie odległościowe i ziemnozwarciowe; F2 — Wyłącznik samoczynny w obwodach napięciowych zabezpieczenia odległościowego

W liniach dwustronnie zasilanych urządzenia SPZ należy instalować na obydwu krańcach linii. W zależności od warunków równowagi dynamicznej układu elektroenergetycznego oraz czasu przerwy bezprądowej, w cyklu działania SPZ powolnego należy stosować kontrolę napięcia i synchronizmu.

Powszechnie stosuje się szybkie niesynchroniczne SPZ, pod warunkiem zapewnienia kiótkiego czasu przerwy be/prądowej, co jest możliwe przy jednoczesnym wyłączeniu zabezpieczonego odcinka linii na obydwu krańcach. Jednoczesność wyłączenia uzyskuje się przez nastawienie pierwszej strefy zabezpieczeń odległościowych na ok. lisy,, długości odcinka zabezpieczonego lub przez zastosowanie fącza w.cz, lub iącza pilotowego do współpracy zabezpieczeń na obydwu końcach linii. Metoda wydłużania pierwszej strefy zabezpieczeń odległościowych nie może być stosowana dia Iiniii dwutorowych oraz w przypadku złożonej konfiguracji sieci.

Kontrola synehronizmu powinna być stosowana dla linii zasilających stacje uproszczone, do których po stronie dolnego napięcia transformatorów są przyłączone generatory synchroniczne elektrowni przemysłowych lub silniki synchroniczne.

Urządzenia SPZ należy wyposażyć w przełącznik dwupoloż;niowy o położeniach: O — SPZ odstawiony i Z — SPZ załączony. W przypadku realizacji pobudzenia alternatywnego, tzn. od zabezpieczeń podstawowych i rezerwowych iub tylko od zabezpieczeń podstawowych, urządzenie SPZ powinno być wyposażone w przełącznik trójpołożeniowy.

35.1.3- SPZ szyn zbiorczych

W stacjach rozdzielczych napowietrznych na napięcie 110 kV i wyższe, wyposażonych w zabezpieczenie różnicowe szyn zbiorczych o działaniu bezzwłocznym, istnieje możliwość stosowania urządzeń jednokrotnego SPZ szyn zbiorczych. Pobudzenie urządzeń SPZ powinno następować od impulsu podawanego przez zabezpieczenie różnicowe na otwarcie wyłączników, zainstalowanych na dopływach danej sekcji lub systemu szyn zbiorczych. Czas przerwy bcznapięciowej powinien wynosić ok. 0,3-rO,5 s, a po stwierdzeniu zaniku napięcia na szynach, urządzenie SPZ powinno spowodować zamknięcie wyłącznika tylko jednego wybranego dopływu w celu dokonania próby trwałości zwarcia. Jeżeli zwarcie było przemijające, to kolejno są zamykane co ok. 0,2 s wyłączniki pozostałych dopływów. W koniecznych przy-przypadkach należy stosować kontrolę synehronizmu.

Jeżeli szyny zbiorcze są połączone wyłącznikiem, sprzęgłowym lub sekcyjnym, to w czasie przerwy bcznapięciowej w cyklu SPZ należy przeprowadzić rozcięcie tych szyn zbiorczych, a następnie po ponownym załączeniu zastosować skrócenie czasu działania zabezpieczenia tego wyłącznika. W przypadku, gdy wyłączniki biorące udział w cykach SPZ szyn zbiorczych mają tfkże współpracować z urządzeniami SPZ linii elektroenergetycznych, wyposażonymi w kontrolę napięcia na szynach zbiorczych lub kontrolę synehronizmu, to należy przewidzieć samoczynne wyłączanie blokady SPZ linii przy zadziałaniu zabezpieczenia szyn zbiorczych. Ma to zapobiec zbędnemu zablokowaniu wyłączników podczas działania SPZ szyn zbiorczych.

Po zadziałaniu, urządzenie SPZ szyn zbiorczych powinno być gotowe do następnego zadziałania po upływie 3 h- 8 s.

35.1.4. SPZ transformatorów

SPZ transformatorów ma na celu likwidację zwarć przemijających w liniach w przypadku zasilania blokowego lub na połączeniach szynowych między transformatorem a szynami zbiorczymi. W zakładach przemysłowych SPZ transformatorów stosuje się w wyjątkowych przypadkach. Urządzenia SPZ są pobudzane przez człon rozruchowy zabezpieczenia od przelężeń wywołanych zwarciami zewnętrznymi transformatora, natomiast blokowane przez zabezpieczenia od zwarć wewnętrznych transformatora. Czas przerwy bcznapięciowej powinien wynosić ok. 0,3fi-0,5 s. W przypadku zasilania silników łub kompensatorów synchronicznych czas ten powinien być dłuższy od czasu wyłączenia ich zabezpieczeniem podczęstotiiwościowym kierunkowym.

36'