684

sprawa wyjaśniłaby się w ciągu zaledwie kilku sekund.

Kolejną cechą struktury głębokiej jest to, że w swoich naprawdę głębokich częściach stanowi ona zbiór reprezentacji zmysłowych, które pojawiają się razem jak w reakcji chemicznej. Wyłaniają się one, łączą i przybierają formę myśli, opinii i decyzji, które my następnie ubieramy w słowa. Wówczas pojawia się struktura powierzchniowa.

Nie jesteś w stanie wyrazić słowami wszystkich wrażeń, które Cię popychają do wypowiedzenia się. Właśnie dlatego musisz mieć nawyki (czyli strategie) pomijania, uogólniania i zniekształcania, aby móc zbudować skuteczny komunikat — ej. aby móc powiedzieć coś, co ma sens, ale co jednocześnie nie jest zbyt długie.

Szczególnie skłonne do manipulacji osoby, aby osiągnąć zamierzony rezultat, ukrywają własną strukturę głęboką za fałszywymi pominięciami, uogólnieniami i zniekształceniami. Jeżeli ktoś chce, aby rząd jego kraju kierował się określonymi przekonaniami religijnymi, ale wie, że koncepcja ta nie zyska szczególnej popularności, może „pominąć'' Biblię i kreacjonizm oraz „zniekształcić” ideę poprzez nazwanie jej naukowym terminem, np. inteligentnym projektem. W efekcie człowiek ten może wdrażać swój religijny program i nawet pociągnąć za sobą trochę ludzi. W Stanach Zjednoczonych sędziowie Sądu Najwyższego wiedzą, jak stawiać pytania, które przypominają te dotyczące me-tamodełu, i wykorzystywać je do analizy prawnej argumentacji. W przypadku wspomnianego przykładu technika ta pozwoliła sędziom powstrzymać część szkół przed zmuszaniem nauczycieli przedmiotów ścisłych do omawiania „inteligentnego projektu" jako koncepcji naukowej. Nauczyciele mogli więc odetchnąć z ulgą, ponieważ się przekonali, że ktoś pilnuje porządku i zadaje właściwe pytania.

Jeżeli dziewczyna zaczyna oskarżać swojego chłopaka o przyglądanie się innym kobietom i staje się bardzo zazdrosna, pytania dotyczące meta-modelu mogą ujawnić, że nie ma ona żadnych prawdziwych dowodów, a tylko jej umysł podświadomie odebrał kilka sygnałów, które wywołały przykre uczucie.

W tym przypadku strukturą głęboką może być potrzeba ucieczki od wewnętrznego bólu oraz pragnienie skupienia na sobie większej uwagi. Rzeczywiście, oskarżanie kogoś o coś zdecydowanie zwraca uwagę zainteresowanego. Niestety, oskarżenie nie tylko opiera się na błędnej składni, lecz także przyciąga uwagę, która nie jest przyjemna, a nawet może okazać się bardzo trudną próbą dla związku.