CCF20080410006

2.2.Hemostaza wtórna - uszkodzona ściana naczynia krwionośnego jest źródłem czynnika tkankowego (TF - tissue factor), który uaktywnia układ krzepnięcia, w wyniku czego dochodzi do wytworzenia trombiny przekształcającą rozpuszczalny fibrynogen w nierozpuszczalną fibrynę celem wzmocnienia czopu płytkowego i wytworzenie stabilnego czopu hemostatycznego.

W procesie krzepnięcia krwi uczestniczą różne czynniki, spośród których 13 oznaczono cyframi rzymskimi. Do czynników bez numeracji należą: wielkocząsteczkowy kininogen (HMWK), prekalikreina. Poza tromboplastyną tkankową (czynnik III) i jonami wapnia (czynnik IV), wszystkie czynniki są białkami osocza - tzw. osoczowe czynniki krzepnięcia. Czynnik III to kompleks lipoptoteinowy występujący w błonach większości komórek.

Osoczowe czynniki krzepnięcia dzielimy na:

1.    Czynniki zespołu protrombiny (syntetyzowane w wątrobie z udziałem witaminy K)

II, VII, IX, X

2.    Czynniki wrażliwe na trombinę

I, V, VIII,XIII

3.    Czynniki kontaktu

XI, Xn, prekalikreina, wielkocząsteczkowy kininogen

Większość czynników krzepnięcia występuje w postaci proenzymów (zymogenów). Są przekształcane w formy aktywne (tzw. protezy serynowe) w układzie wieloenzymatycznym. Każdy proenzym jest substratem dla uprzednio aktywowanego enzymu. Aktywności enzymatycznej pozbawione są czynnik V, VIII i HMWK. Czynnik XIII jest transglutaminaząosoczową.

Większość czynników krzepnięcia jest niezbędna do szybkiego powstania czynnika Xa w szlaku zależnym od czynników kontaktów (dawniej wewnątrzpochodny) i szlaku zależnym od czynnika tkankowego (dawniej zewnątrzpochodny). Mechanizmem zapłonowym szlaku zależnego od czynników kontaktów jest kontakt czynnika XII z obcymi powierzchniami (np. in vivo kolagen, in vitro szkło). Maksymalna aktywność tego czynnika występuje w obecności kalikreiny i HMWK. Szlak zależny od czynnika tkankowego uruchamiany jest w wyniku reakcji czynnika tkankowego tkankowego czynnikiem VII w obecności jonów wapnia. Uraz tkanek prowadzi do uruchomienia obydwu szlaków, przy czym szlak zależny od czynnika tkankowego przebiega szybciej.

Czynniki krzepnięcia nieaktywne po aktywacji układu krzepnięcia tworzą 3 zespoły enzymatyczne. Każdy kompleks składa się z kofaktora w dwuwarstwie fosfolipidów błony komórkowej oraz z migrujących poteaz serynowych.

Kompleksy:

1.    Kompleks związany z czynnikiem tkankowym: rdzeń - TF, VII, VIIa, przejściowo nieaktywne IX,

X oraz aktywne IXa, Xa

2.    Kompleks tenazy - rdzeń VIII, aktywne IXa, fosfolipidy (PF 3), Ca2+(aktywuje czynnik X)

3.    Kompleks protrombinazy: rdzeń V, Xa, fosfolipidy (PF 3), Ca2+ (aktywuje czynnik II)

Nieczynne proenzymy przyłączając się do kompleksów są przekształcane w formy aktywne przemieszczające się między kompleksami. Aktywne enzymy przenoszące sygnał aktywacji to: czynnik IXa, Xa i Ha.

?