CCF20091123000

54 Paweł Ii. Sztabiński

Podsumowując, należy jeszcze raz podkreślić, że warunkiem łączenia odpowiedzi uzyskanych w poszczególnych wywiadach jest standaryzacja zastosowanego narzędzia i warunków, w jakich są one prowadzone. Chodzi o to, aby odpowiedzi respondentów były reakcją na identyczny bodziec, tzn. identyczne pytania zadawane w tych samych warunkach, określonych zwłaszcza przez miejsce realizacji wywiadu i sytuację wywiadu. Tylko w takim przypadku wynik badania może być uznany za pomiar, a jego wyrażenie w postaci liczbowej - uprawnione.

Pełna standaryzacja wywiadu nie ogranicza się do wspomnianych tutaj elementów. Jest przecież oczywiste, że to samo pytanie można odczytać wolniej lub szybciej, z różną intonacją, a ankieterami są mężczyźni i kobiety, osoby w różnym wieku, o różnym temperamencie i osobowości itp., co również może wphwać na udzielane przez badanych odpowiedzi. O niektórych spośród tych spraw piszemy szczegółowa w rozdziałach 10,11 i 12. Jeśli natomiast chodzi o cechy społeczne i osobowościowe ankieterów, to wyniki analiz dowodzą, że ich wpływ na wyniki badania wzajemnie się znosi przy zachowaniu pewnych zasad. Kierując się tymi zasadami, instytuty badawcze dążą do tego, aby ankieterami były w zbliżonych proporcjach osoby różnej płci i należące do różnych grup wieku. Ogranicza się również liczbę wywiadów, które może zrealizować każdy ankieter. Jeśli jeden lub kilku ankieterów zrealizuje znaczący odsetek wywiadów, istnieje ryzyko, że „zanieczyszczenie” wyniku badania będące pochodną ich cech nie zostanie „zrównoważone” przez idący w przeciwnym kierunku wpływ cech innych ankieterów.

Franciszek Sztabińsk i

Narzędzie badawcze

_    I JEGO ELEMENTY.

Czy tylko kwestionariusz?

Badanie przy zastosowaniu wywiadu kwestionariuszowego należy traktować jako specyficzną „rozmowę” i to przynajmniej z dwóch powodów. "Po pierwsze, dlatego że jest ona „ukierunkowana”: to ankieter jest osoba, która zadaje pytania, na które respon-. dent udziela odpowiedzi. Po drugie, przebiega ona według ściśle określonego schematu, który jest wyznaczony nie tylko przez kolejność pytań wydrukowanych w kwestionariuszu, ąjecalośćjrarzędzhbada^ przewidzianą proceduręfjego zastosowania.

Narzędzie zastosowane w konkretnym badaniu to nie tylko kwestionariusz, instrukcja dla ankietera (do wywiadu oraz instrukcja doboru respondenta), materiały pomoc-