W skali globalnej na kształtowanie się gleb największy wpływ posiadają warunki klimatyczne.
Rzeźba terenu wpływa na gleby:
• Bezpośrednio - zmiana morfologii gleb na skutek działania procesów erozji
• Pośrednio poprzez wpływ na mikroklimat i stosunki wodne i zmianę właściwości gleb
Wymywane przez wodę drobne cząstki glebowe osadzane są w większości u
podnóża stoku i w obniżeniach między pagórkami.
Częściowo mogą być unoszone do rzek i dalej do morza.
Gleba traci na żyzności.
Procesy glebotwórcze zaczynają zachodzić „od nowa" w warstwach wychodzących na powierzchnię, ale profil gleby nie jest nigdy
w pełni wykształcony.
Gleba jest ciągle odmładzana.
Gleby, których powstawanie i budowa
uzależnione są głównie od rzeźby terenu, nazywane są glebami topomorficznymi.
Natomiast ciąg gleb, w którym ich kolejność związana jest ściśle z formą terenu nazywa
się toposekwencją (kateną glebową).
Róznicou. się gleb w wy niku wieloletniego działania procesów e ozji wodnej nazywamy
Przy badaniach gleb w skalach
szczegółowych rzeźba terenu jest jednym z najważniejszych czynników
różnicujących pokrywę glebową.
Kiedy rozpatrujemy pokrywę glebową w skali regionalnej najczęściej uzależniona jest
ona od warunków geologicznych (skały macierzyste).
ZMIANY W MORFOL
Nagromadzane osady zmywane ze zboczy nazywane są deluwiami, a gleby wytworzone na tych osadach glebami deluwialnymi (napływowymi).
ZMIANY W MORFOLOGII GLEB
W górnej części stoku (na zboczach wypukłych I wierzchowinach) w wyniku działania erozji profil gleby jest ciągle skracany od góry.
Na powierzchnię wydostają się poziomy głębsze mniej zasobne w próchnicę, w składniki pokarmowe roślin i mniej aktywne biologicznie.
TOPOSEKWENCJA GLEBOWA
TOPOSEKWENCJA GLEBOWA
Na zboczach wypukłych gleby
Na obszarach płaskich zbudowanym z piasków gliniastych naglinowych występują
gleby płowe.
płowe o różnym stopniu wykształcenia profilu lub pararędziny
WPŁYW RZEŹBY NA GLEBY
Rzeźba terenu modyfikuje mikroklimat, co spowodowane jest:
zróżnicowaniem nasłonecznieni;’ i różnicami temperatury zależnie od wielkości spadków i wystawy słonecznej,
różnicami opadów na stokach dowietrznych i zawietrznych,
różnicami wilgotności powietrza w obniżeniach i na wierzchołkach.
WPŁYW RZEŹBY NA GLEBY
Temperatura gleby na stoku północnym może być do 10°C niższa niż na stoku południowym.
Na stokach północnych nagromadza się więcej próchnicy, poziomy wierzchnie są
wilgotniejsze i bardziej zakwaszone.