CCF20110215001

konieczności sprawdzania jej w sposób niejako autonomiczny¹.

Nieformalny ruch na rzecz przywrócenia nauce o języku należnej jej rangi w kształceniu polonistycznym zawiązał się już na samym początku reformy programowej i objął przede wszystkim środowisko językoznawców-dydaktyków akademickich (które zresztą też nie jest w tej sprawie jednomyślne). Nie jest to jednak ruch konserwatywny, zachowawczy, dążący do przywrócenia stanu sprzed 1998 roku, ale świadomy odmienności edukacji szkolnej i nauki, proponujący nowe (choć część z nich nie jest wcale nowa) koncepcje dydaktyczne, m.in. nauczania zintegrowanego i funkcjonalnego². Zwolennicy tego ruchu kierują się przekonaniem, że zrezygnować z uczenia o języku w szkole nie można, bo przyniesie to nieodwracalne szkody. Cele i zadania nauki o języku we współczesnej szkole

W tym miejscu chciałabym nawiązać do pytania o cele i zadania nauki o języku we współczesnej szkole, ale także o relacje i uwarunkowania między wiedzą o języku a innymi kompetencjami polonistycznymi. To pytania fundamentalne - odpowiedź na nie powinna uzasadniać potrzebę, a nawet konieczność nabywania wiedzy o języku w szkole.

Zdaniem Jadwigi Puzyniny zadaniem szkoły jest doprowadzić do świadomego posługiwania się językiem przez uczniów, a nie da się tego osiągnąć bez wiedzy o języku-narzędziu^{3 4}. Podobnego zdania jest Porayski-Pomsta, który uważa, że szkoła powinna kształcić świadomego użytkownika języka. Celem kształcenia językowego jest nie tylko dostarczanie dobrych i poprawnych wzorców wypowiedzi, ale także wyposażenie ucznia w wiedzę wyraźną, tj taką, która pozwoli świadomie ukształtować każdy tekst własny oraz krytycznie ocenić każdy tekst własny i cudzy. Ponieważ wiedza wyraźna ujawnia się w metajęzyku, będącym istotnym składnikiem świadomości językowej, szkoła nie może rezygnować z jego rozwijania².

2

1

   J. PORAYSKI-POMSTA: Kształcenie językowe w zreformowanej szkole, W: Horyzonty edukacji językowej, literackiej i kulturowej. Red. R. MRÓZEK, Cieszyn 2003, s. 35-38.

2

   Nie będę rozwijać tego wątku, odsyłam do literatury. Zob. m.in. J. KOWALIKOWA: Kształcenie językowe. Teoria dla praktyki. W: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty. Red. A. JANUS-SITARZ, Kraków 2004, s. 117-124 oraz J. KOWALIKOWA, H. SYNOWIEC: Miejsce nauki o języku w kształceniu językowym uczniów. W: Kształcenie sprawności językowej i komunikacyjnej. Obraz badań i działań językowych. Red. Z. URYGA, M. SIEŃKO, Kraków 2005.

3

   J. PUZYNINA: Nauka o języku w szkole XXI wieku. W: Horyzonty edukacji językowej, literackiej i kulturowej. Red. R. MRÓZEK, Cieszyn 2003, s. 17.

4

   J. PORAYSKI-POMSTA: Kształcenie językowe w zreformowanej szkole, W: Horyzonty