KSIĄŻKA (77)

9*- Nanucają one konieczność zaprojektowania możliwych sposobów postępowania zapewniających realizacje tej strategu oraz dokonania wyboru jednego z nich. Tak wiec realizacja strategii i ustalenie jej podstawowych elementów są ze sobą nierozerwalnie związane"⁴⁴.

H. Simon zauważa, że w procesie podejmowania decyzji następuję bezustanne przenikanie się wymienionych przez niego faz. oraz że cykl, na lctfcy składają sic te fazy. jest o wiele bardziej skomplikowany niż wynika to z wymienionego wcześniej następstwa działań. Autor pisze, że .każda faza podejmowania konkretnych decyzji stanowi sama w sobie złożony proces decyzyjny. Na przykład faza projektowana może wymagać prowadzenia dodatkowych działań rozpoznawczych. Problemy rozpatrywane na danym szczeblu organizacji generują nowe problemy. Aby je rozwiązać, należy na nowo prowadzić rozpoznawcze, projektowe oraz dokonywać wyboru. W efekcie uzyskujemy niezwykle pogmatwany obraz zależności"⁴⁵.

2.3. Tradycyjne i nowoczesne techniki podejmowania decyzji⁴'

Herbert A. Simon, bez wątpienia największy autorytet w zakresie teorii podejmowania decyzji kierowniczych, dzieli je na dwa przeciwstawne rodzaje: decyzje programowalne i nieprogramowalne. Autor dodaje jednak .że nie są to w istocie dwa odrębne rodzaje decyzji, ale continuum; zakres zmienności wyznaczają z jednej strony decyzje o wysokim stopniu zaprogramowania, z drugiej zaś decyzje, których stopień zaprogramowania jest niewielki. W tej rozmaitości występują wszelkie odcienie szarości, a więc określeń programowalne i nieprogramowalne używam jedynie do oznaczenia kolona białego i czarnego w rozpatrywanej palecie barw*⁴⁷.

Decyzje programowalne mają charakter powtarzalny i rutynowy. Przez to, że są to decyzje powtarzające się, nie ma potrzeby rozpatrywania ich na nowo. Gdy podobne zagadnienie pojawia sic w firmie odpowiednio często, opracowana zostaje wówczas rutynowa procedura postępowania. Przykładem decyzji programowalnych podej-

⁴⁴    H Senor. Padeynsnuarae decyzf UnMoyA law nurty. Win—11982. t 69

im

⁴⁵    Tamte, m. 69-

⁴¹ Podrostek sen opnomao opxn)ąc Mcm pr«cy H Scmona. fodrpwtońt dtcy 9 taBHneą*.. » 72-103.

⁴⁷ Tanie. » 73.

1S4

mowaaych w organizacjach może być przygotowanie kolejnego zvnó-^w*ni» na środki ochrony roślin t nawozy sztuczne, przygotowanie zamówienia na usługi w zakresie prac maszynowych w ośrodku usług rolniczych, ustalenie wysokości opłat za jeden dzień pobytu turysty w gospodarstwie agroturystycznym itp.

Decyzje w nieprogramowalne, jeżeli dotyczą spraw nowych, dla których nie istnieje ustalony schemat postępowania pny ich podejmowaniu. Są to sytuacje, z którymi firma me zetknęła się jeszcze, nie ma wiec gotowego schematu postępowania. Przykładem decyzji nieprogramowalnej może być podpisanie umowy z kontrahentem na usługi, które są po ras pierwszy oferowane i wykonywane przez firmę- Mamy wiec tu do czynienia z sytuacja, która nie jest zaprogramowana, co oznacza, że system nie dysponuje żadną konkretną procedurą, która mogłaby być użyta w zaistniałej sytuacji.

Według opinii H. Simona, główną przyczyną, dla której wyodrębnia sic decyzje programowalne i nieprogramowalne jest fakt wykorzystywania różnych technik w celu pokonywania trudności wynikających z konieczności uwzględnienia tych dwu aspektów procesu podejmowania decyzji. Właśnie to rozróżnienie jest w opinii autora pomocne przy klasyfikacji tych technik.

Zapr oponowane przez H. Simona tradycyjne i nowoczesne techniki podejmowania decyzji przedstawione są w tabeli 6.

Tabela 6. Tradycyjne i nowoczesne techniki podejmowani* decyzji kwawncąch

JTadmdBgpdWmwladccyip

nie danych

^Heurystyczne techniki ro* wiązywania problemów Mo wwanedo:

a)»zkołciuahxtapodij-¹ raujących decyzje m Winno heuryłtyanycfc

i «rch

Rodzaje decyzji

_    __ 1. Nawyk

!»*^rfr-^łac: ______ 2. Rutyn* urzędnicza stan-

i Standardów. pgwmmmoa | _óJ_am9naćary IWc (opracowuje »ję specjalne I

(mechanizmy dl* kh podej- !i struktura organizacyjna powuechne oczekiwania, lyatem podedów, dobm określone kanały I gag—

1.    Ocena. Intuicja, twórcze działanie

2.    Zasady praktyczne

3 Dobór i szkolenie kadr kierowniczych

Nieprogramowalne Jednorazowe, odnoszące nic do zk ustrukturaliaowanych nowych zagadnień, strategiczne.

Podejmowane przy wyko rzyitaniu unomulnych j mechanizmów rozwiązywa-[ntaproblemów____ \

Źródło: Sporządzono m podstawie HA nurty, Warszawa 1982, *. 77