stal2003

nie stężenia. Są one konieczne nie tylko w czasie eksploatacji hali, po jej zbudowaniu, ale również w każdej fazie montażu dachu. Zachodzi więc nieraz konieczność stosowania specjalnych tężników na okres montażu, tzw. tężników montażowych, które później mogą być usunięte.

Rozróżnia się następujące rodzaje tężników dachowych:

—    połaciowe poprzeczne,

—    połaciowe podłużne,

—    pionowe wiązarów dachowych,

poziome poprzeczne w dolnych pasach wiązarów dachowych,

—    poziomą podłużne w dolnych pasach wiązarów dachowych.

Zadaniem tężników połaciowych jest stężenie połaci dachu, w więc przejęcie sił występujących w jej płaszczyźnie. Są to siły w zasadzie prostopadłe do tężników, tzn. dła tężników poprzecznych skierowane wzdłuż hali, a dla tężników podłużnych w poprzek hali.

Poprzeczne tężniki połaciowe przejmują siły występujące w kierunku prostopadłym do płaszczyzny wiązarów. .Test to wynikiem tendencji ściskanych pasów wiązarów do wyboczenia się w płaszczyźnie połaci dachu oraz sił wywołanych parciem i ssaniem wiatru na ściany szczytowe. Gdyby nie było tężników poprzecznych, połać dachu mogłaby przemieszczać się wzdłuż hali, a pasy górne wiązarów ulegać wyboczeniu na całej długości, jak to zaznaczono na rys. 2-208a. Poprzeczne tężniki połaciowe zapobiegają temu i w dachach płatwiowych zmniejszają długość wyboczeniową górnych pasów wiązarów do odstępu między płatwiami (rys. 2-2()8b). W dachach bezpłatwiowych w I etapie montażu długość wyboczeniową pasów górnych wiązarów przyjmuje się równą rozstawowi prętów lub tężników pionowych, łączących pasy górne wiązarów z połaciowymi tężnikami poprzecznymi (rys. 2-208c). W II etapie montażu — po połączeniu płyt pokrycia z pasami górnymi wiązarów - wyboezenie wiązarów w płaszczyźnie dachu zmniejsza się do odstępów przytwierdzenia płyt.

Poprzeczne tężniki połaciowe odgrywają bardzo doniosłą rolę w konstrukcji dachowej i są one niezbędne w płaskich przekryciach. Oprócz tego tężniki te, usytuowane przy ścianie szczytowej, są wykorzystywane jako podpory dla elementów tej ściany przy obciążeniu wiatrem.

Podłużne tężniki połaciowe, usytuowane przeważnie przy okapie (rys. 2-209), spełniają następujące zadania:

1)    przejmują siły składowe w połaci dachu od ciężaru pokrycia oraz śniegu (przy sztywnym pokryciu pozwala to na pominięcie zginania płatwi w połaci dachu),

2)    stanowią podpory dla słupków ściany ryglowej przy obciążeniu poziomym (parcie i ssanie wiatru) i przekazują to obciążenie na słupy głównych układów nośnych,

3)    są podporami dla słupów wahadłowych, przenosząc ich poziome reakcje na układy główne poprzeczne hali lub na odpowiednio stężone ściany szczytowe,

4)    zabezpieczają od utraty stateczności górne pasy podciągów podwiąza-rowych, stosowanych w tym przypadku, gdy rozstaw słupów głównych jest większy od rozstawu wiązarów,

5; są górnymi podporami drugorzędnych słupów ustawionych na belkach podsuwnicowych, stosowanych nieraz zamiast podciągów w celu oparcia wiązarów,

174

Ł_ _

6) w przypadku uwzględnienia przestrzennej pracy szkieletu hali przy działaniu dużych skupionych sil poziomych (np. od suwnic) mogą spełniać rolę elementów rozkładających to obciążenie na kilka konstrukcji głównych.

Podłużne tężniki połaciowe nie zawsze jednak muszą być stosowane.

Podłużne i poprzeczne tężniki w poziomie dolnych pasów wiązarów dachowych (rys. 2-210) są stosowane rzadko. Podobnie jak tężniki połaciowe, mogą one służyć jako podpory słupków ścian ryglowych przy obciążeniu poziomym (działanie wiatru). Tężniki powyższe mogą być również podporami prowadnic bram (hangary), podporami drugorzędnych słupów, stosowanych zamiast podciągów podwiązarowych itp. W przypadku podwieszenia do wiązarów dachowych belek suwnic lub podnośników jednoszyno-wych, hamowanie wzdłuż i w poprzek hali może być przejęte przez tężniki poprzeczne i podłużne usytuowane w płaszczyźnie dolnych pasów tych wiązarów.

Tężniki podłużne w poziomie dolnych pasów wiązarów spełniają ponadto zadania:

1) zabezpieczają od utraty stateczności górne pasy podciągów podwiązarowych w przypadku, gdy pasy te są usytuowane w poziomie tężników.

poprzeczny

Kys. 2-208

175