img077

77

77

(45)

Ifzóz (43) pozwala w łatwy sposób obliczyć dokładność Kolego nouiu-sza jako iloraz wartości na jonie jaze j działki M podziału głównego oraz liczby n działek noniusza.

Poczp,tkowa kreska (0) podziałki 'noniusza jest indeksem, względem którego dokonujemy odczytu na podziałeś głównej. Koc1ub2 zwykły znajduje się po stronie wzrasta jących'działek podziału głównego oś indeksu. Kierunek opisu podziałki noniusza jest zgodny z kierunkiem opisu podziałki gł 6-ms j.

Pndzisłka opisanego noniusza zwykłego noże zajmować trzy rodzaje po-łożenia względem podziałki głównej,

1} Kreska początkowa (zerowa) noniusza stanowi przedłużenie dowolnej kreski podziało głównego (rys. 61a). Wtedy oczywiście i koAcowa kreska jest w koincydencji z odpowiednią kreską podziałki głównej, ponieważ długość noniusza odpowiada całkowitej liczbie (n - 1) działek podziała głównego. Pozostałe kreski noniusza są przesunięte względem kresek podziału głównego o następujące wartości: pierwsza od indeksu o odcinek a, druga o 2a itd. - jak na rysunku 83a. Odczyt na noniusza w tym przypadku je6t równy zeru, zatem całkowity odczyt D indeksu na podziałce głównej równa się wartości kreski i-tej podziałki głóv/ncj, która jest w koincydencji z Indeksem (kreBką zerową noniusza)

(44)

D = 121

2) Początkowa kreska noniusza nie stanowi przedłużenia żadnej z kresek podziału głównego (rys. 81b). I tym przypadku jedna z dalszych kresek noniusza jest w koincydencji z odpowiednią kreską podziału główAego, a odczyt jest sum?, odczytów na pcdziałce głównej ł na neniuszu. Odczyt na podziałoś głównej wskazuje ser o noniusza. Tfynosi on iii, gdzie i jest to liczba działek podziału głównego, liczona od zera. Powstałą resztę z czytamy na neniuszu, u wskaże nam ją kreska będąca w koincydencji z kreską podziału głównego, liczba porządkowa r kreski noniusza będącej w koincydencji (na rys. 81b trzecia kreska).wskazuje, że punkt zerowy noniu-sza joet oddalony od odczytanej i-tej kreski podziału głównego o wartość x i rU - rN = r (LI - N) u ra

zatem całkowity odczyt D indeksu na podziałeś głównej wynosi

D«m+x=£U+ra    (45)

H przykładzie przedstawionym aa rysunku 8lb D = 2,3,

5) Tra«cie możliwe położenie noniusza względem podziałki głównej za-