CCF20110225007

ny przez writera podpis widnieje w różnych miejscach jak stempel, dowód obecności (stąd zresztą nazwa stamy dla prostego, niezbyt skomplikowanego w formie i kolorystyce tagu, „wrzucanego" w miejscach hardcorowych).

Ruch, mobilność charakteryzująca miejskie życie, jest także cechą graffiti. Writer ciągle się przenosi, nie wystarcza mu komunikat „tu byłem", ale „wciąż jestem, istnieję". Dlatego obok starych wrzutów pojawiają się nowe, potwierdzające ciągłą aktywność. „Umieszczałem swój podpis wszędzie, gdzie się dało. Bywało, że w niedzielę idę na stację metra przy 7 Avenue i 86 Ulicy i siedzę tam cały dzień, ażeby widzieć, jak moje imię przesuwa się przed moimi oczami"²⁰ - mówił inny słynny grafficiarz Super Cool. Ulubionymi miejscami writerów są wagony kolejowe, tramwaje i autobusy, zapewne dlatego, że, jak zauważają Jałowiecki i Szczepański, „środki transportu są szczególnie anonimowe, bezjakościowe, trudno przyswajalne"²¹, ale także dlatego, że stają się ruchomą galerią, dają możliwość powiększenia liczby odbiorców, tym bardziej że żywotność graffiti zwykle nie jest długa.

Niebezpieczeństwo, brak czasu, a także chęć zagarnięcia jak największej powierzchni powodują, że writerzy często działają w grupach zwanych crew. Członków grup łączą wspólne zainteresowania 42 i, co podkreślają, przyjaźń. Crew jest więc namiastką wspólnoty, której w ponowoczesnym mieście tak bardzo brakuje²², a i samo środowisko grafficiarskie jej nie zapewnia. Ryzyko, współzawodnictwo, działanie nielegalne nie sprzyja zacieśnianiu więzów między luriterami, którzy kontaktują się ze sobą głównie poprzez internet i oczywiście poprzez same napisy na ścianach. Choć tag jest tylko podpisem, sygnaturą, innemu writerowi może powiedzieć dużo więcej niż zwykłemu przechodniowi: writer widzi imiona przyjaciół, wrogów czy legend, a publiczność tylko bazgraninę lub kolorowy „wzorek".

nie artyści Street arl. tworzą pod pseudonimami, które zwykle niosą za sobą jakieś znaczenia.

²⁰    Cyt. za: W. Jaworska, op. cit., s. 82.

²¹    B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, op. cit., s. 348.

²²    Warto tu przypomnieć za Z. Baumanem zdanie Deana MacCannella: „centralnym dla ponowoczesności problemem będzie produkcja namiastek »wspólnoty«, które z kolei mogłyby handlować przez siebie wyprodukowanym poczuciem »należenia« do wspólnoty... Wielkości i trudności takiego osiągnięcia inżynierii społecznej - konstytuowania wiarygodnych symboli wspólnot pod nieobecność wspólnoty - nie wolno nie doceniać, jak i nie wolno umniejszać potęgi nacisków, które do tej konstrukcji pobudzają". D. Mac-Cannell, Tmpty Mecling Grminds: The Tourist Papers, London 1992, cyt. za: Z. Bauman, Wśród nas, nieznajomych - czyli o obcych w (po)nowoczesnym mieście, w: Pisanie miasta, czytanie miasta, op. cit., s. 158.

Agnieszka Gralińska-Toborek

Wielu przechodniów nie widzi nawet, że graffiti jest napisem, gdyż liter)' stają się w bardziej dopracowanych pracach (tzw. piece -od masterpiece) abstrakcyjnymi, barwnymi plamami. W dużych kompozycjach o skomplikowanej budowie (tzw. uńid style) widać wyraźnie dążenie do abstrakcji, co potwierdza choćby umieszczanie w obrębie obrazu lub poza nim osobnego, wyraźnego tagu - podpisu jednego lub wielu autorów. Może dla zrozumienia owego pędu ku abstrakcji należy przypomnieć sobie Wilhelma Worringera, który źródeł abstrakcyjnej twórczości człowieka pierwotnego szukał w lęku, alienacji i niemożności zrozumienia świata¹. Uniwersum, w jakim przyszło żyć młodym writer om, jest równie groźne i wrogie jak dla człowieka pierwotnego². Społeczeństwo masowe pozbawia ich indywidualności i może dlatego w świecie niepewności i zmiany starają się swoim napisom nadać formę odrealnioną. Trafnie zauważa Amos Klauzner, że jest w graffiti coś nierzeczywistego, perfekcyjna technika trójwymiarowości zapożyczona z grafiki komputerowej przenosi te układy liter, ożywionych, ale niemożliwych do połączenia z osobistym doświadczeniem, w jakiś inny wymiar, w świat fikcji³.

43

Wilde style i horror vdcui

„Przeważnie nie chodzi o to, żeby człowiek to odczytał, tylko dostrzegł to piękno. Chodzi o wizualne nastawienie"⁴ - to słowa jednego z writerów. Graffiti legalne albo malowane w miejscach niczyich rozrosły się do skomplikowanych, wybujałych form. Najbardziej sprawni twórcy, często z plastycznym wykształceniem, tworzą fotorealistycz-

1

   W. Worringer, Abstraktion und Einfiihlung: Ein Dciłrag zur Stilpsyetiologie, pierwsze wydanie Munich 1908.

2

   Wystarczy przytoczyć fragment tekstu z hip-hopowego utworu, by ukazać, jak młodzi ludzie mogą postrzegać swój świat: „Nasze miasta są gwałcone przez przemoc (...) żyjemy w betonowym szalecie, który cuchnie. Duże miasta dużym smrodem, małe miasta małym, który też będzie duży. Życie o godność sprowadzona do rynsztoka (...) sucha i twarda jazda bez miłosierdzia", cyt. za: A. Kondracka-Zielińska, Obraz młodego pokolenia w wybranych tekstach hip-hopowych (na podstawie utworów grup 0>S>T>R> i Kaliber 44),

„Albo albo. Problemy psychologii i kultury" 2004, nr 4, s. 147.

3

   A. Klauzner, op. cit.

4

   Cyt. za: J. Rychła, Ucieczka, bunt, twórczość. Subkultura hip-hopowa w poszukiwaniu autentycznego stylu życia, Kraków 2005, s. 104.

Ali my city in graffiti - czyli bombardowanie przestrzeni miejskiej