2. Inwencja retoryczna
Wiemy z lektury Słowackiego, że Balladyna zabiła Alinę. Zatem pytanie Co zrobiła Balladyna Alinie? jest właściwie postawione. Aby stwierdzić, czy pytanie jest dobrze postawione, należy:
1. ustalić założenie pytania,
2. rozstrzygnąć, czy jest prawdziwe.
Na tej podstawie ocenić, czy pytanie jest dobrze czy źle postawione.
Podobnie jak pytania, tak i udzielane na nie odpowiedzi mogą być właściwe lub niewłaściwe.
Odpowiedź właściwa jest zgodna ze schematem wypowiedzi. Może być prawdziwa lub fałszywa.
Odpowiedzi właściwej można udzielić tylko na pytanie właściwie postawione.
Przeanalizujmy przykład:
Pytanie: Kto napisał „Sztukę obłapiania”?
Schemat odpowiedzi: X napisał „Sztukę obłapiania”.
Zakres odpowiedzi to nazwiska pisarzy, X: (Mickiewicz, Gogol, Cervantes...}.
Odpowiedź właściwa prawdziwa:
Aleksander Fredro napisał „Sztukę obłapiania”. Odpowiedź właściwa fałszywa:
Adam Mickiewicz napisał „Sztukę obłapiania”.
28