314
Violetta Trella
zajęci a przysposabiające do wypełniania bez przeszkód wszystkich ról narzucanych przez społeczeństwo osobom czującym się lub uznanym za nieprzystosowane.
Definicja Ewy Tomasik określa biblioterapię jako „zamierzone działanie przy wykorzystaniu książki lub materiałów niedrukowanych (obrazów, filmów itp.j, prowadzącym do realizacji celów rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, profilaktycznych i ogólnorozwojowych"1. Książka drukowana nie jest więc jedynym środkiem dydaktycznym stosowanym podczas procesu bibliotera-peutycznego. Współcześnie stosuje się także tzw. czytelnicze materiały alternatywne: muzykę, ilustracje, filmy oraz programy komputerowe. Obiektem zainteresowania biblioterapii jest więc każdy materialnie utrwalony wyraz myśli ludzkiej przeznaczony do rozpowszechniania, niezależnie od nośnika fizycznego i sposobu zapisu treści.
Urozmaicenie metod, stosowanie synkretycznych form pracy terapeutycznej oraz ciągłe poszukiwanie twórczych i innowacyjnych rozwiązań w tym zakresie staje się dziś koniecznością. Formy pracy biblioterapeutycznej różnią się od siebie atrybutami ze względu na okoliczności odbioru (indywidualne, zbiorowe, zespołowe). Nie istnieją jednak żadne formy optymalne o uniwersalnym charakterze, dlatego też w trakcie procesu terapeutycznego niezbędne jest stosowanie form kompilacyjnych, aby uruchomić możliwie wszystkie kanały komunikacji: werbalne, wizualne oraz multimedialne. Harmonijne współistnienie, przenikanie i wzajemne oddziaływanie na siebie różnych form dostarcza szansę większej skuteczności działań terapeutycznych.
Wyniki naukowych, specjalistycznych badań w odniesieniu do dzieci i młodzieży z lekkim upośledzeniem umysłowym, zespołem Downa oraz dotkniętych chorobą sierocą potwierdzają tezę o terapeutycznym wpływie integracyjnych zajęć także z zastosowaniem komputerów. W tym kontekście zajęcia biblioterapeutyczne z wykorzystaniem technologii informacyjnej mogą stać się podstawą społecznie pożytecznych działań. Wzbogacanie sposobów i możliwości zdobywania wiedzy i umiejętności, ułatwianie porządkowania i wykorzystywania informacji pochodzących z różnych źródeł oraz wspomaganie pracy twórczej - to tylko niektóre aspekty edukacyjne technologii informacyjnej. Ważna jest również wychowawcza i terapeutyczna rola, którą niesie ze sobą ta dziedzina. Technologia informacyjna kształci umiejętność porozumiewania się i współpracy w grupie, może być wykorzystana do budowania międzyludzkich więzi Biblioteka wyposażona w komputery może stać się miej-
E. Tomasik, Zagadnienia pedagogiki specjalnej w literaturze. Przewodnik bibliograficzny, et 112, Warszawa 1992, s. 114.