Materiałami czasowymi zwanymi tez opatrunkami są:
1) gutaperka,
2) cement cynkowo-siarczanowy,
3) cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy,
4) materiały samotwardniejące:
a) chemoutwardzalne w warunkach jamy ustnej,
b) światłoutwardzalne,
5) cementy prowizoryczne.
Są to materiały stosowane czasowo, przed założeniem materiału ostatecznego. Trwałość tych materiałów określona jest na kilkanaście dni - do kilku tygodni.
Powinny być łatwe do zakładania i łatwe do usuwania z ubytku.
Ważną praktyczną cechą tych materiałów powinna być neutralność wobec leków, które stosujemy w leczeniu, oraz korzystne oddziaływanie na tkanki zęba i przyzębia, szczególnie na miazgę.
Gutaperka
Jest to żywica roślinna o właściwościach termoplastycznych (w temperaturze 50-60°C) i chemoplastycznych (w obecności eteru lub chloroformu). Stosuje się ją bardzo rzadko jako opatrunek, głównym jej zastosowaniem jest uszczelnianie kanałów w leczeniu endodontycznym w postaci pałeczek dokanałowych.
Cement cynkowo-siarczanowy
Potocznie zwany fleczerem. Jest to materiał wieloskładnikowy, produkowany do użytku stomatologicznego w postaci proszku i płynu.
Skład proszku: tlenek cynku, bezwodny siarczan cynku, tymol, mastyks, sproszkowana guma arabska, dekstryna, magnezja.
Skład płynu: aqua destillata jako samodzielny składnik, często dodaje się fabrycznie eugenol, fenol, boraks, gumę arabską.
Fleczer - bezpośrednio przed użyciem - zarabia się metalową szpatułką na matowej powierzchni szklanej płytki, mieszając proszek z równą ilością płynu i dosypując porcjami proszek do płynu.
Czas zarabiania, w zależności od żądanej konsystencji masy, wynosi od 15 do 25 s. Czas wiązania uzależniony jest od konsystencji masy, temperatury otoczenia, temperatury płynu i od techniki mieszania. Cement cynkowo-siarczanowy poza przeznaczeniem opatrunkowym znajduje zastosowanie do czasowego mocowania elementów protetycznych, np. koron; zarabia się go wówczas do konsystencji zagęszczonej śmietany. Dla celów opatrunkowych sporządza się pastę konsystencji kitu.
FLECZER
Multidentin, Tymodentin, Aąuadentin, Oxidentin, Fletscher, Providentin
Rys 1. Przykłady cementu cynkowo-siarczynowego [rysunek autora]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
12