DSC00884 (2)

A MN A SUCHBNI-GHABOWSKA (War serca)

JAGIELLONOWIE 1 HABSBURGOWIE W PIERWSZEJ POLOWIE XVI W.

KONFLIKTY I UGODY

Stosunki pomiędzy polsko-litewskim domem Jagiellonów a dynastią Habsburgów układały się w ciągu XV i XVI w. różnic; bywały' pny-j;tznc, jak również w pewnych okresach przeniknięte wzajemną meui-I    nościn niekiedy — wręcz wrogie. Jednakże z obu stron przeważały

tendoncjo do szukania porozumienia nad tendencjami antagonizującymi. Konkurencja do koron czeskiej i węgierskiej stanowiła w ciągu wielu lal ;iewysychające prawie źródło kontrowersji, ale praktycznie ta właśnie sporna sprawa wiodła obn domy panujące ku sojuszom, przy których drogą przetargów i ustępstw odnajdywały obydwie dynastie ostatecznie stosowną do konkretnej sytuacji formułę ugody.

Na utrzymaniu dobrosąsiedzkich relacji musiało zależeć obu domom ■ monarszym w warunkach, gdy każdy z nich stał wobec innych ą zasad-I niczych dla siebie zagrożeń z zewnątrz i inno też obierał sobie drogi rozwoju terytorialnego. Dla Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego szczególne znaczenie przedstawiał region Bałtyku^J. Jagiellonowie XV-wieczni | skupiali swe siły na odzyskaniu ujść Wisły i obszaru Pomorza Gdańskie-I go (Prus Królewskich). Jagiellonowie XVl-wieczni zmierzali do zbudowania systemu państw lennych, które by poszerzyły i zabezpieczyły za-,.;jęg ich wpływów nadbałtyckich (Prusy Książęce, Inflanty)*. Podjęte przez wielkich książąt moskiewskich działania służące „zbieraniu ziem | ruskich" zwracały uwagę spadkobierców Mendoga i Gedymina na konieczność osłaniania wschodnich granic Wielkiego Księstwa Litewskiego. Te dwie sprawy, uznawane konsekwentnie za pierwszoplanowe, skłaniały dwór polsko-litewski do ustępstw w strefie naddunajskiej i nadwełtaw-

1L. u. r.imiwp XVI stulecia. Warsiawa UIŁ «■ Ul