DSC06617

330 K. Szamałek, R. Kotuński

0    powierzchni 340 tys. km². Regionalne prace

1    badania geologiczno-poszukiwawcze w strefie Clarion-Clipperton, na Pacyfiku, wykonane zostały w latach 1988-1990 [Kotliński i in., 1991; Kotliński, 1992]. Badania laboratoryjne próbek osadów i konkrecji z reguły były wykonywane bezpośrednio w czasie rejsu oraz w laboratoriach stacjonarnych krajów członkowskich IOM w zakresie składu mineralogicznego, chemicznego oraz petrografii, sedymentologii, mikropaleonto-logii, paleomagnetyzmu, własności fizyczno-me-chanicznych i technologicznych oraz własności fizyczno-chemicznych wód porowych. Łącznie wykonano ponad 23 000 pomiarów i oznaczeń. Wszystkie dane i materiały opracowano stosując technikę komputerową. Niektóre z ww. badań i analiz wykonano w Państwowym Instytucie Geologicznym, Instytucie Oceanologii PAN, Instytucie Metali Nieżelaznych w Gliwicach, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i innych. Wyniki przeprowadzonych badań oceanicznych stanowiły podstawę do rozpoznania geologii tego obszaru, określenia zależności rozmieszczenia od warunków zalegania konkrecji polimetalicznych, ustalenia ich składu mineralnego, chemicznego, własności fizyczno-mechanicznych i technologicznych oraz posłużyły do obliczenia zasobów prognostycznych i wydzielenia obszaru złożowego o powierzchni 300 000 km². Dane te umożliwiły złożenie, w 1991 r., udokumentowanego wniosku do Komisji Przygotowawczej Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego ONZ, o przyznanie Interoceanmetalowi „działki wydobywczej” [Kotliński, 1992, 1995; Kotliński, Wilczyński, 1994]. Zgodnie z Rezolucją II Aktu Końcowego HI Konferencji Prawa Morza ONZ i ustaleniami podjętymi dla celów tej Konwencji przedstawiony wniosek zakładał wydzielenie dwóch perspektywicznych obszarów złożowych, po 150 000 kur każdy, jeden dla IOM (3 bloki - „B”), drugi dla Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego ONZ (2 bloki - „A”). Podstawowym warunkiem podziału obszaru złożowego była udokumentowana porównywalna wartość wydzielonych działek, zarówno pod względem zasobów konkrecji i zawartych w nich metali (manganu, niklu, miedzi, kobaltu) oraz warunków geologiczno-górniczych. Zgodnie ze złożonym wnioskiem i decyzją Komitetu Generalnego Komisji Przygotowawczej Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego i Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza ONZ (PrepCom) z sierpnia 1991 r. Interoceanmetal ma wydzieloną i zarejestrowaną działkę o powierzchni 150 000 km², położoną na Pacyfiku w strefie Clarion-Clipperton. Sekretarz

Generalny ONZ Boutros Boutros Ghali przyznał IOM Certyfikatem o rejestracji z dnia 30.07.1992 r. status „inwestora pionierskiego” występującego przed ONZ, w imieniu państw poświadczających: Bułgarii, Czech, Kuby, Polski, Rosji i Słowacji. Status „inwestora pionierskiego”, począwszy od daty oficjalnej rejestracji, daje IOM wyłączne prawo do prowadzenia działalności gospodarczej na wydzielonej i przyznanej działce wydobywczej, zgodnie z Rezolucją n Aktu Końcowego Konwencji Prawa Morza ONZ. Jak już wspomniano, oprócz Interoceanmetalu status „inwestora pionierskiego” mają: Francja, Japonia, Rosja, Indie, Chiny i Korea Południowa. Indie zarejestrowały działkę na Oceanie Indyjskim, natomiast pozostali w polu Clarion-Clipperton [Kotliński, Wilczyński, 1994].

Z posiadanych danych wynika, że zasoby metali i warunki zalegania konkrecji, na „działce” IOM są porównywalne z zasobami metali udokumentowanymi na „działkach” Francji, Rosji czy Japonii. Równocześnie z pracami i badaniami związanymi z technologią wydobycia prowadzone są studia i analizy ekonomiczne zmierzające do zwiększenia opłacalności wydobycia. Zasadniczym celem tych badań jest m.in. opracowanie efektywnych technologii przeróbki konkrecji w celu rozszerzenia spektrum odzyskiwanych z konkrecji metali i rozpoznanie możliwości wykorzystania konkrecji do innych celów. Badania te prowadzone są przez IOM na podstawie istniejącego potencjału naukowo-technicznego specjalistycznych instytutów i organizacji krajów uczestniczących, w tym Polski, przy ścisłej współpracy międzynarodowej z zarejestrowanymi inwestorami pionierskimi i konsorcjami międzynarodowymi.

Jak wynika z przeprowadzonej analizy, przemysłowe zagospodarowanie oceanicznych złóż konkrecji odznacza się wyjątkową złożonością procesów wydobycia i przeróbki. Fakt ten uzasadnia konieczność prowadzenia kompleksowych badań o charakterze interdyscyplinarnym, które odznaczają się m.in. koniecznością wdrożenia nowych metod, technik i technologii, przy wysokiej niezawodności i efektywności stosowanej aparatury i urządzeń. Jak już wspomniano w poprzednich rozdziałach, wiele czynników ma bezpośredni wpływ na to, kiedy polimetaliczne konkrecje oceaniczne będą wykorzystywane na szerszą skalę jako źródło deficytowych metali. Zależy to przede wszystkim od udokumentowanych zasobów złóż konkrecji, stosowania efektywnej i opłacalnej technologii ich wydobycia, przeróbki i wzbogacania oraz od ilości pozyskiwanych metali, a także bieżących i przyszłościowych możliwości pozyski-