27487

■    bardzo małe, o powierzchni poniżej 30 tys.km2 (Lichtenstein - 157 km2, San Marino-61 km2, Tuvalu - 30km2, Nauru - 21km2, Monako-1,6 km2, Watykan 44 ha)

■    enklawy - terytorium państwa lub jego część otoczona ze wszystkich stron przez terytorium lądowe innego państwa

■    eksklawy - część terytorium innego państwa otoczona ze wszystkich stron przez obszar obcego państwa, nie stanowiąca suwerennej jednostki politycznej

Podział państw ze względu na kształt:

■    państwa o wydłużonym kształcie - duża rozciągłość terytorialna stwarza utrudnienia w zarządzaniu krajem, ograniczona dostępność do centrum decyzyjnego, stwarza możliwości ruchów separatystycznych na obszarach skrajnych, (np. Chile, Norwegia, Szwecja, Włochy, Panama)

■    państwa o zwartym terytorium w kształcie prostokąta lub prawie okrągłe (wszystkie punkty nadgraniczne państwa leżą w tej samej odległości od centrum geometry:znego państwa)

■    państwa prawie zwarte terytorialnie, lecz z odnogami w formie półwyspów lub korytarzy wyrastających poza główny obszar państwa (np. Zair)

■    państwa o rozerwanym terytorium, składające się z kilku rozdzielonych przez inne państwa lub widy międzynarodowe części. Często państwa te nazywa się rozczłonkowanymi lub o wieloczłonowej strukturze terytorialnej. Rozczłonkowanie utrudnia kontakty między ludźmi żyjącymu w różnych częściach (np. Rosja, USA, Malezja, Indonezja)

Trawo Międzynarodowe, Karta Narodów Zjednoczonych uznają zasadę nienaruszalności terytorium państwa i jego integralności.

3.    Naród - historycznie wytworzona, trwała wspólnota ludzi, ukształtowaną na gruncie wspólnych losów dziejowych, kultury języka, terytorium i życia ekonomicznego, przejawiających się w świadomości narodowej jej członków. Naród jest społecznością naturalną, która odznacza się wielką spoistością i żywotnością.

Obecnie uznaje się iż nie istnieje jednoznaczna definicja pojęcia narodu, przyjmuje się trzy podstawowe spojrzenia na koncepcje narodu:

■    Koncepcja narodu jako wspólnoty duchowej, kulturowej i uznanie świadomości narodowej za podstawowy czynnik tworzący naród

■    Koncepcja narodu jako zjawiska społecznego (naród jako wspólnota polityczna)

■    Koncepcja narodu jako historycznej wspólnoty danej zbiorowości.

4.    Granice polityczne państw a - w pojęciu prawnym to powierzchnia prostopadła do powierzchni ziemi, oddzielająca terytorium jednego państwa od terytorium innych państw lub od obszarów nie mających niczyjej suwerenności (np. pełnego morza). Granica państwa oddziela także strefy podziemną i powietrzną. Wyróżniamy granice lądowe i wodne. Podstawą prawną granic państwa jest z reguły umowa międzynarodowa.

Proces ustalania granic: