elementy kompozycji fotograficznejI

lat czterdziestych. Oddawał on fotografii wielkie usługi, automatycznie syntetyzując obraz, lecz przedstawiał rzeczywistość i jej kształty nieprawdziwie, niewyraźnie, nie tuk, jak ją widzi normalne oko ludzkie. Mimo to układ ten stosowany celowo 1 rozsądnie, nie automatycznie, daje artyście duże możliwości wypowiedzenia się plastycznego.

Układ przedmiotów ostrych i nieostrych na jednym zdjęciu najczęściej stosowany bywa przy fotografowaniu przedmiotów stosunkowo bliskich, o to dlatego, że w takich warunkach wynika on z samej techniki aparatu fotograficznego, ponieważ istnieje trudność uzyskania głębi ostrości dla dużych i małych odległości przedmiotu jednocześnie. Układ ten jest charakterystyczny dla techniki fotograficznej, natomiast całkowicie obcy dla innych dyscyplin plastycznych. Metoda ta pozwala doskonale podkreślić główny temat obrazu.

Układ, polegający na stopniowym zwiększaniu się rozwiania w kierunku brzegu obrazu stosowany bywa prawic wyłącznie w portrecie, choć w innych tematach, np. w krajobrazie daje on wyniki bardzo ciekawe. Powoduje on skupienie uwagi w pewnym najostrzejszym punkcie obrazu, przy czym efekt ten uzyskuje się niezależnie od zagadnienia głębi ostrości.

Zastosowanie odpowiedniej dla obrazu ostrości jest w pierwszym rzędzie zależne od fotografowanego tematu, oraz od nastroju, jaki chcemy osiągnąć na obrazie.

Zasadniczo układ ostrości stosujemy w zależności od faktury '*) fotografowanych przedmiotów. I tak. chcąc podkreślić twardość ciała, tworzącego dany przedmiot, np. metal, szkło, cement, zastosujemy dużą ostrość rysunku, przy dużej stosunkowo kontrastowoścl tonalnej. Miękki

") Fakturą nazywamy charakter powierzchni przedmiotu, np. powierzchnia ęladka. matowa, połyskująca. włóknista, ieberkowana itp.

rysunek obrazu będzie usprawiedliwiony przy fotografowaniu przedmiotów miękkich, Jak liście, ciała ludzkie, czy zwierzęce, a jeszcze bardziej — jedwab, muślin, czy... mgła. Oczywiście nie można w tym względzie tworzyć jakichkolwiek niezmiennych prawideł, dobór układu ostrości jest bowiem zależny nie tylko od cech fotografowanego przedmiotu, ale i od zamierzenia, jakie sobie postawił artysta-fotograf.

Stosując odpowiedni układ ostrości obrazu możemy na nim osiągnąć rozmaite efekty nastrojowe. I tu nie ma prawideł, można jednakże podać pewne wytyczne. I tok miękkość konturów oddaje mglisty charakter krajobrazu, jeśli tonalność obrazu jest miękka. Gdy pozytyw jest względnie kontrastowy, miękkość podkreśla atmosferę słoneczną, szczególnie przy zdjęciach pod słońce. Miękki rysunek zaokrągla miękkość rysów twarzy w portrecie, szczególnie kobiecym, gubiąc przy tej sposobności zbędne, niepożądane szczegóły, jak zmarszczki, piegi itp.

Zdjęcia, na których chcemy podkreślić mrok, a więc zdjęcia tzw. nocne^łł), ponure wnętrza, wnętrze lasu itp. osiągamy stosując oprócz odpowiedniego opracowania tonalnego — rysunek rozwiany.

Zdjęcie typu High key i Low key^łl) w ujęciu rozwianym prawie zawsze się udaje.

ⁿ) Zdjęciu „picudonocne", Inaczej „efekty nocne", uzyskuje sit;, fotografując krajobraz pod słońce wieczorem. Pożądane obłoki. Pozytyw kopiuje sią stosunkowo ciemno. Uzyskuje aię pozorny efekt oiwictlenla księżycowego.

") High kcy — pozytywowy obraz Jasny. Low key — ciemny. Określenia powyższo zasadniczo nie dotyczą obrazów nadmiernie miękkich, szarych, czy nadmiernie kontrastowych. Klasyczny High koy pcaiad* potny kontrast od czystej bieli do głębokiej czerni z tym. to tej czerni Jest bardzo molo. zai półtony rozegrane są w skali Jasnej. Uow kcy jest również obrazem o pełnej rozpiętości tonalnej, lecz Jego p*^!t°ⁿy znaj-dają iii; ve skali ciemnej, co rau doje ogólny charakter ciomny, ponury.

101