Geologia wyklad 5

2

Prąd Zatokowy (także Golfsztrom, Golfstrom) - powierzchniowy prąd morski północnego Atlantyku

Prąd Zatokowy to jeden z najważniejszych prądów morskich wywoływanych przez stałe wiatry. Prąd Zatokowy ma średnią prędkość 1 m/s, to jest 3,6 km/h. Przenosi on bardzo ciepłą wodę z Morza Karaibskiego i z Zatoki Meksykańskiej przez Północny Atlantyk aż do Europy Północnej. Ciepłe wody ogrzewają powietrze znajdujące się na ich trasie i przemieszczanie się tego ciepłego powietrza jest bardzo ważnym elementem globalnego transportu ciepła w kierunku północnym. Dzięki temu Europa Pn. jest znacznie cieplejsza od obszarów położonych w podobnych szerokościach geograficznych w Ameryce Północnej i na wybrzeżach Pacyfiku.

Na przykład średnia roczna temperatura w Iqaulit (64°N, 68°W), znajdującym się w prowincji Kanady Terytoria Północno-Zachodnie, wynosi -9,1°C. Porównajmy to do średniej rocznej temperatury dla Trondheim (63°N, 10°E) w Norwegii: +4,8°C. Wieloletnie pomiary dowodzą, że na wskutek działania Prądu Zatokowego średnie temperatury w Europie Północnej są o 9°C wyższe niż średnie temperatury dla podobnych szerokości geograficznych gdzie indziej.

Prąd Zatokowy jest przykładem prądu krawędzi zachodniej, gdyż płynie wzdłuż zachodniej krawędzi jednego z głównych basenów oceanicznych. Na Pacyfiku prądem takim jest Prąd Kuro-siwo, a na Oceanie Indyjskim -

Prąd Agulhas. Powstają one w rezultacie interakcji pomiędzy rzeźbą dna oceanicznego, przeważającymi kierunkami wiatru oraz ruchem obrotowym Ziemi. Wszystkie płyną z dużą prędkością (Prąd Zatokowy ma średnią prędkość 1 m s \ to jest 3,6 km h*¹), charakteryzują się względnie małą szerokością (pomiędzy 100 a 200 km) i wpływają w istotny sposób na klimat danego regionu. Występują także prądy krawędzi wschodniej. Transportują one zimne wody powierzchniowe z obszarów okołobiegunowych ku równikowi. Są słabsze niż ich zachodnie odpowiedniki.