414 PODSTAWY KOMUNIKACH IPOlMl**'
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE
1. Czy opierając My nn nnnli/ie dialektów rodzajowych Tannen zgodzisz wę / M • zo mężczyźni I kobiety ntn mogi| być przyjaciółmi? Spróbuj uzasadnić swoją chI|» • »
2. Czy poza kwestią konfliktu, pytań, słuchania, snucia historii oraz prywatnych/pubi.....,
wypowiedzi potrafisz podać własno przykłady różnic dzielących język porozumlMiii* języka sprawozdania7
3. Jakie praktyczne implikacje ma dla ciebie przyjęcie tezy, że rozmowa z pr/odntaw......-
pici przeciwnej jest naprawdę komunikacją międzykulturową?
4. Czynnik „aha" Debory Tannen przypomina zaproponowaną przez Carla Rogr-ma « • • opierania naszej wiedzy na osobistym doświadczeniu (zob. rozdział trzeci) Jakm mul-pieczeństwa wynikają z polegania wyłącznie na tak subiektywnym czynniku?
LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE
Żródto zalecane: Tannen. D. (1999). Ty nic nie rozumiesz! Przel. A. Sylwanowicz Po/miń /yafc i Ska.
Styl prowadzonia konwersacji: Tannen. D. (1986). That‘s Not What I Meant! NowYcni. W" Morrow.
Językoznawcza mikroanaliza konwersacji: Tannen. D. (1984). Conversational Stylo A/irt',^% Talk Among Friends. Norwood. N.J.: Ablex.
Strategio uzyskiwania zrozumienia w konwersacji: Tannen. D. (1989). Talking Voh» n, tion. Dialogue. and Imagery in Conversational Discourse. Cambridge. Anglia: Cambndu" lk versity Press.
Zróżnicowanie rodzajowe w mowie dzieci: Tannen. D. (1990). Gender diflerences in toi .■ «
herence: Creating invoivement in best friends' talk. Discourse Processes. 13. 73 90
Obrona alternatywnych metodologii: Tannen. D. (1990). Discourse analysis: The ox< u............
divorsity. Text, 10. 109-111.
Nacechowany rodzajowo język w miejscu pracy: Tannen. D. (1994). Talking From <> r< • *v..
mon and Men at Work - Language. Sex, and Power. New York: Avon.
Językoznawcza analiza klas społecznych I płci kulturowych: Coates. J (1993) Won» n A»-m
and Language: A Sociolinguistic Account of Gender Diflerences in Language. London ......i.....
Altornatywne podejście do zróżnicowania rodzajowego w języku: Gilligan. C. (19H2) In ■> i m lerent Voice: Psychological Theory and Women's Development. Cambridge. Mass Hm University Press.
Krytyka Troemel Ploetz. S. (1991). Review essay: Sellmg the apolitical. Discourse iiihI ». /«•», 489 502.
Ponadto w Polsce ukazało się
Opperman. K . Webor, E. (2000). Język kobiet, język mężczyzn. Gdańsk: GWP
Jak wskazuje sama treść tej książki, wiele teorii komunikacji stawia pytania związane z wiedzą. Na przykład:
Czy możemy poznać, że ludzie kłamią?
Jak można najlepiej zmniejszyć niepewność w stosunku do niedawno poznanej osoby?
Czy „dolna granica" w rocznym sprawozdaniu przedsiębiorstwa odzwierciedla prawdę na jego temat?
Jak możemy sprawdzić, czy telewizja wywiera ogromny wpływ na widzów?
Czy mężczyźni i kobiety należą do odrębnych kultur?
Zainteresowanie komunikacją sprawia, >c szukamy odpowiedzi („Dociekliwe umysły chcą wiedzieć".) Sandra Harding i Julia T. Wood, znawczynie teorii punktu widzenia, uważają, że badanie sposobu, w jaki działa świat, najlepiej rozpocząć od punktu widzenia kobiet i innych Krup znajdujących się na marginesie społeczeństwa.
Punkt widzenia to miejsce, z którego patrzymy na otaczający nas świat. Bez względu na to, gdzie znajduje się przyjęty przez nas punkt widzenia, jego umiejscowienie zazwyczaj każe nam zauważyć pewne cechy naturalnego i społecznego pejzażu, a inne pominąć. Wyrażenia sy-nonimicznc dla punktu widzenia to perspektywa, widok i pozycja. Warto podkreślić. że każde z tych słów odwołuje się zarówno do konkretnej lokalizacji w czasie i przestrzeni - miejsca, w' którym odbywa się obserwacja - jak i do wartości lub postaw. Sandra I larding i Julia Wood są przekonane, że związek ten nic jest przypadkowy. Jako badaczki zajmujące się punktem widzenia, uważają, że ,.(...) grupy społeczne, do których należymy, w ogromnym stopniu kształtują nasze doświadczenie i wiedzę, a także to, jak rozumiemy i jak się komunikujemy ze sobą, z innymi i ze światem”1 2. Punkt widzenia wpływa na nasz światopogląd.
Harding jest filozofem nauki, zajmuje się jednocześnie feminizmem, edukacją i filozofią w Univcrsity of California w Los Angeles. W celu zilustrowania skutków przyjętego punktu widzenia prosi, byśmy sobie wyobrazili, że patrzymy na staw i widzimy patyk, który wygląda, jakby był wygięty3. Ale czy tak jest rzeczywiście? Jeśli przejdziemy w inne miejsce, patyk wyda się prosty - co zresztą odpowiada stanowi faktycznemu. Oczywiście fizycy rozwinęli teorię załamania światła, która wyjaśnia, dlaczego dochodzi do po
winni. J. T. (IW?). Conimunicaiiim ilu-om \ iii l< non (> 250). Iłclmonl, Calif.: Wadsworth.
larding. S (1997) Commcnt on IK km.m I mili mul iiicIInnI IcminiM standpoinl theory roisited":
Whosc \t.imJpoint nceds the rcgimi** o( litilli and ■> *lliv7 Vu;m Journal of Women in Cullure arul Sonety. 22. 384.