CCF20080116044

484 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

PYTANIA SPRAWDZAJĄCE

1. Czy - opierając się na analizie dialektów rodzajowych Tannen - zgodzisz się z Harrym, że mężczyźni i kobiety nie mogą być przyjaciółmi? Spróbuj uzasadnić swoją odpowiedź.

2. Czy poza kwestią konfliktu, pytań, słuchania, snucia historii oraz prywatnych/publicznych wypowiedzi potrafisz podać własne przykłady różnic dzielących język porozumienia od języka sprawozdania?

3. Jakie praktyczne implikacje ma dla ciebie przyjęcie tezy, że rozmowa z przedstawicielami płci przeciwnej jest naprawdę komunikacją międzykulturową?

4. Czynnik „aha” Debory Tannen przypomina zaproponowaną przez Carla Rogersa zasadę opierania naszej wiedzy na osobistym doświadczeniu (zob. rozdział trzeci). Jakie niebezpieczeństwa wynikają z polegania wyłącznie na tak subiektywnym czynniku?

LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE

Źródło zalecane: Tannen, D. (1999). Ty nic nie rozumiesz! Przel. A. Sylwanowicz. Poznań: Zysk i S-ka.

Styl prowadzenia konwersacji: Tannen, D. (1986). That's Not What I Meant! NewYork: William Morrow.

Językoznawcza mikroanaliza konwersacji: Tannen, D. (1984). Conversationai Style: Analyzing TalkAmong Friends. Norwood, N.J.: Ablex.

Strategie uzyskiwania zrozumienia w konwersacji: Tannen, D. (1989). Talking Voices: Ftepeti-tion, Dialogue, and Imagery in Conversational Discourse. Cambridge, Anglia: Cambridge Uni-versity Press.

Zróżnicowanie rodzajowe w mowie dzieci: Tannen, D. (1990). Gender differences in topical co-herence: Creating involvement in best friends' talk. Discourse Processes, 13, 73-90.

Obrona alternatywnych metodologii: Tannen, D. (1990). Discourse analysis: The excitement of diversity. Text, 10, 109-111.

Nacechowany rodzajowo język w miejscu pracy: Tannen, D. (1994). Talking From 9 to 5: Wo-men and Men at Work - Language, Sex, and Power. New York: Avon.

Językoznawcza analiza klas społecznych i pici kulturowych: Coates, J. (1993). Women, Men, and Language: A Sociolinguistic Account ot Gender Differences in Language. London: Longman.

Alternatywne podejście do zróżnicowania rodzajowego w języku: Gilligan, C. (1982). In a Dif-ferent Voice: Psychological Theory and Women's Development. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.

Krytyka: Troemel-Ploetz, S. (1991). Review essay: Selling the apolitical. Discourse andSociety, 2, 489-502.

Ponadto w Polsce ukazało się:

Opperman, K., Weber, E. (2000). Język kobiet, język mężczyzn. Gdańsk: GWP.

MM 33 TEORIA PUNKTU WIDZENIA SANDRY HARDING I JULII T. WOOD

Jak wskazuje sama treść tej książki, wiele teorii komunikacji stawia pytania związane z wiedzą. Na przykład:

Czy możemy poznać, że ludzie kłamią?

Jak można najlepiej zmniejszyć niepewność w stosunku do niedawno poznanej osoby?

Czy „dolna granica” w rocznym sprawozdaniu przedsiębiorstwa odzwierciedla prawdę na jego temat?

Jak możemy sprawdzić, czy telewizja wywiera ogromny wpływ na widzów?

Czy mężczyźni i kobiety należą do odrębnych kultur?

Zainteresowanie komunikacją sprawia, że szukamy odpowiedzi („Dociekliwe umysły chcą wiedzieć”.) Sandra Harding i Julia T. Wood, znawczynie teorii punktu widzenia, uważają, że badanie sposobu, w jaki działa świat, najlepiej rozpocząć od punktu widzenia kobiet i innych grup znajdujących się na marginesie społeczeństwa.

Punki widzenia to miejsce, z którego patrzymy na otaczający nas świat. Bez względu na to, gdzie znajduje się przyjęty przez nas punkt widzenia, jego umiejscowienie zazwyczaj każe nam zauważyć pewne cechy naturalnego i społecznego pejzażu, a inne pominąć. Wyrażenia sy-nonimicznc dla punktu widzenia to perspektywa, widok i pozycja. Warto podkreślić, że każde z tych słów odwołuje się zarówno do konkretnej lokalizacji w czasie i przestrzeni - miejsca, w którym odbywa się obserwacja - jak i do wartości lub postaw. Sandra Harding i Julia Wood są przekonane, że związek ten nie jest przypadkowy. Jako badaczki zajmujące się punktem widzenia, uważają, że „[...] grupy społeczne, do których należymy, w ogromnym stopniu kształtują nasze doświadczenie i wiedzę, a także to, jak rozumiemy i jak się komunikujemy ze sobą, z innymi i ze światem”¹. Punkt widzenia wpływa na nasz światopogląd.

Harding jest filozofem nauki, zajmuje się jednocześnie feminizmem, edukacją i filozofią w University of California w Los Angeles. W celu zilustrowania skutków przyjętego punktu widzenia prosi, byśmy sobie wyobrazili, że patrzymy na staw i widzimy patyk, który wygląda, jakby był wygięty². Ale czy tak jest rzeczywiście? Jeśli przejdziemy w inne miejsce, patyk wyda się prosty - co zresztą.odpowiada stanowi faktycznemu. Oczywiście fizycy rozwinęli teorię załamania światła, która wyjaśnia, dlaczego dochodzi do po-

Wood, J. T. (1997). Communicalion Theories in Aclion (s. 250). Bclmont, Calif.: Wadsworth.

Harding, S. (1997) Commcnt on Hekman’s „Truth and method: Fcminist standpoint theory rcvi.silcd": Whosc standpoint nccds the regimes of truth and reality? Signs: Jounwl of Wiimcn in Cullure unii Sonety, 22, 384.