CCF20080116019

428 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

teoretycznych i badaniach porównujących konkretne zmienne interpersonalne, takie jak odległość między uczestnikami konwersacji, otwartość, z jaką rozmówcy mówią o sobie, czy też style rozwiązywania konfliktów między dwiema lub więcej różnymi kulturami. Rozdział trzydziesty przedstawia teorię negocjacji twarzą w twarz Stelli Ting--Toomey, która rozróżnia podejście ludzi do konfliktu w zależności od indywidualistycznego lub kolektywistycznego nastawienia ich kultury. Pierwotna wersja jej teorii odzwierciedla międzykulturowe rozumienie komunikacji, późniejsze wersje podpowiadają również sposoby przezwyciężania różnic kulturowych.

William Gudykunst zastosował podobne komparatystycznc podejście, kiedy po raz pierwszy badał, w jaki sposób należy przekształcić założenia przyjęte przez teorię redukowania niepewności Bergera, tak by brała pod uwagę różnice kulturowe (zob. rozdział dziesiąty). Zaintrygowała go możliwość, że nadawcy, których przekaz jest wysoce skontekstualizowany, mogą odczuwać większe wątpliwości wobec stylistyki mowy nieznajomego czy jego umiejętności właściwego zachowania niż w wypadku okoliczności o niskim stopniu kontekstu, takich jak podobieństwo postaw czy zdolność otwartego mówienia o sobie. Jednak Gudykunst, podobnie jak Barnett Pearce i Vcrnon Croncn (zob. rozdział piąty), wykazuje coraz większe zainteresowanie zagadnieniem spotkań międzykulturowych. Co się dzieje, kiedy nieznajomy próbuje się skutecznie komunikować w obrębie obcej mu kultury? Rozdział dwudziesty dziewiąty ukazuje model kontroli nicpokoju/nicpewności Gudykunsta, który daje obszerną i szczegółową odpowiedź na to pytanie.

WILLIAM GUDYKUNST: TEORIA KONTROLI NIEPOKOJU/NIEPEWNOŚCI

Podczas pierwszego urlopu naukowego z Wheaton College przez miesiąc mieszkałem na Filipinach. Kiedy para znajomych Filipińczyków dowiedziała się, że przyjeżdżam do ich kraju, zaprosiła mnie, byśmy wspólnie wybrali się na tygodniową wyprawę „naukowo-przygod-ową”. Ping i Lena, niegdyś moi studenci, teraz od czasu do czasu wykładali w Mick-clson College, malej przykościelnej szkole w odległej prowincji Davao dcl Sur. Lena, prowadząc zajęcia, korzystała z mojego podręcznika i zaprosiła mnie, bym wygłosił wykład inauguracyjny podczas uroczystości zakończenia roku.

Uczniowie i nauczyciele w Mickclson College byli Mindanajczykami należącymi do narodowości Bclaan. Poza językiem ojczystym posługują się dialektem języka se-buano. Angielski jest ich trzecim językiem, którego uczą się w szkole. Aby się dostać do szkoły, musiałem najpierw lecieć z Manili odrzutowcem, a następnie samolotem śmigłowym. Dalsza podróż odbywała się jeepem, a jej ostatnim etapem był sześciogodzinny rejs łodzią motorową. Od Pinga i Leny dowiedziałem się, że na setkę studentów i dziesięcioro wykładowców czyhają liczne choroby, nieprzyjazna pogoda, partyzantka komunistyczna i muzułmańska oraz piraci - w tej właśnie kolejności. W szkole stojącej na szczycie małego wzniesienia nie było prądu ani bieżącej wody. W kaplicy wisiał transparent głoszący: „A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata”¹. Nie miałem wątpliwości, że rzeczywiście dotarłem na koniec świata.

PRZYBYCIE OBCEGO

Teoria kontroli niepokoju/niepcwności Billa Gudykunsta (AUM - aimcly/uncer-tainly management tlieoiy) zajmuje się spotkaniami między członkami grup kulturowych i obcymi. Gudykunst jest profesorem komunikacji w California State Univcrsily w Fullerton. Komunikacją międzygrupo-wą zainteresował się, pracując w Japonii jako specjalista do spraw relacji międzykulturowych w marynarce Stanów Zjednoczonych. Do jego zadań należało udzielanie pomocy pracownikom marynarki i ich rodzinom w procesie przystosowywania się do życia w kulturach, które Amerykanom wydawały się niezwykle obce.

Mimo iż włączyłem jego teorię do części poświęconej komunikacji międzykulturowej, sam Gudykunst pragnął wykorzystywać ją w każdej sytuacji, w której różnice między ludźmi wywołują wątpliwości i obawy. Na przykład raz w miesiącu jestem jednym z czterech mężczyzn, którzy przygotowują śniadanie, podają je

Ml 28, 20.