CCF20080116015

440 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

wydają się niezbędne dla uchwycenia złożoności różnic międzykulturowych, fakt, iż Gudykunst zdecydował się je rozbić na poszczególne cząstki, może wydawać się powodem do radości. Z kolei być może z powodu niepowtarzalnej natury międzygru-powych spotkań z obcymi nie poddają się one łatwo naukowemu oglądowi, kontroli ani próbom prognozowania.

Stella Ting-Toomey, koleżanka Gudy-kunsta z California State University w Ful-lerton, zastanawia się, czy przypadkiem cala teoria redukowania niepewności nie odzwierciedla subiektywnego punktu widzenia człowieka Zachodu. Zauważa, że niewypowiedzianym celem redukcji niepewności jest sprawowanie kontroli nad własnym otoczeniem, a to temat „[...] znajdujący się w cenie w indywidualistycznych kulturach Zachodu, lecz znacznie mniej poważany przez kolektywistyczne kultury Wschodu”¹³. Gudykunst zdecydowanie odrzuca podobną supozycję, zauważając, że lista Geerta Hofstede’a ujawnia, iż dla większości państw azjatyckich kwestia unikania niepewności jest ważna (zob. wstęp do tej części książki).

Ponieważ Gudykunst i Ting-Toomey uczą w tym samym instytucie oraz piszą wspólnie książki i artykuły naukowe, konstruktywny dialog nie zostanie przerwany. Jednak zagadnienie podniesione przez Ting-Toomey obejmuje znacznie więcej niż tylko pytanie o relatywną wagę redukowania niepewności. Chodzi tu

0    możliwość istnienia ogólnoludzkiej teorii komunikacji międzykulturowej¹⁴. Po przeczytaniu omówionej w kolejnym rozdziale teorii negocjacji twarzą w twarz zaproponowanej przez Ting-Toomey, będziemy mogli zastanowić się nad kwestią teorii komparatystycznej

1    różnic istniejących między Wschodem a Zachodem.

PYTANIA SPRAWDZAJĄCE

1.    Kiedy redukcja niepokoju oraz niepewności utrudnia raczej, niż ułatwia skuteczną komunikację?

2.    Które z omówionych dziesięciu pozornych przyczyn niepokoju i niepewności mogłyby się odnosić do komunikacji między nastolatkami a osobami w podeszłym wieku? Czy byłyby one inne w wypadku spotkań osób o orientacji heteroseksualnej i homoseksualnej?

3.    W jakich sytuacjach refleksyjność mogłoby raczej utrudnić niż umożliwić skuteczną komunikację?

4.    Zastanów się nad najbardziej zróżnicowanym pod względem kulturowym spotkaniem, w jakim kiedykolwiek zdarzyło ci się uczestniczyć. Które z czterech wymiarów kulturowego zróżnicowania Hofstede’a okazały się szczególnie rozbieżne?

¹³    Ting-Toomey, S. (1989). Culture and interpersonai rclationship developnicnt: Sonie concepiual issues. W: J. A. Anderson (red), Comnmnicalion Ycarbook 12 (s. 379). Ne w bury Park, Calif.: Sagę.

¹⁴    Dcrvin, B. (1991). Comparativc theory rcconceptualizcd: From cniitics and States to proccsscs and dy-namics. Communication Theory, 1, 59-69.

LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE

Źródło zalecane: Gudykunst, W. B. (1995). Anxiety/Uncertainty management theory (AUM): Current status. W: R. L. Wiseman (red.), Intercultural Communication Theory (s. 8-58). Thousand Oaks, Calif.: Sagę.

Wczesne badania: Gudykunst, W. B. (1985). A model of uncertainty reduction in intercultural en-counters. Journal of Language and Social Psychology, 4, 79-97.

Wstępna wersja teorii: Gudykunst, W. B. (1988). Uncertainty and anxiety. W: Y. Y. Kim, W. B. Gudykunst (red.), Theories in Intercultural Communication (s. 123-156). Newbury Park, Calif.: Sagę.

Istotne rozwinięcie teorii: Gudykunst, W. B. (1993). Toward a theory of effective interpersonal and intergroup communication: An anxiety/uncertainty management (AUM) perspective. W: R. L. Wiseman, J. Koester (red.), Intercultural Communication Competence (s. 33-71). Newbury Park, Calif.: Sagę.

Związki z teorią redukowania niepewności: Gudykunst, W. B. (1995). The uncertainty reduction and anxiety/uncertainty reduction theories of Berger, Gudykunst, and associates. W: D. Cushman, B. Kovacić (red.), Watershed Research Traditions in Communication Theory (s. 67-100). Albany, N.Y.: State University of New York.

Integracja perspektyw związanych z tożsamością i niepewnością: Gudykunst, W. B., Hammer, M. R. (1988). The influence of social identity and intimacy of interethnic relationships on uncertainty reduction processes. Humań Communication Research, 14, 569-601.

Relacje interpersonalne a intergrupowe: Gudykunst, W. B., Shapiro, R. (1996). Communication in everyday interpersonal and intergroup encounters. International Journal of Intercultural Relations, 20, 19-45.

Zastosowania praktyczne: Gudykunst, W. B. (1998). Bridging Differences: Effective Intergroup Communication. Thousand Oaks, Calif.: Sagę.

Międzykulturowy trening: Gudykunst, W. B. (w drukuj. Applying anxiety/uncertainty management (AUM) theory to intercultural adjustment training. International Journal of Intercultural Relations.

Praktyczne rady dla osób komunikujących się z nieznajomymi: Gudykunst, W. B., Kim, Y. Y. (1992). Communicating with Strangers: An Approach to Intercultural Communication. New York: McGraw-Hill.

Skupienie uwagi: Langer, E. J. (1997). The Power of Mindful Learning. Reading, Mass.: Addi-son-Wesley. [Polski czytelnik może zapoznać się z jej pracą dzięki przekładowi T. Maruszew-skiego: Langer, E. (1993). Problemy uświadamiania. Konsekwencje refleksyjności i bezreflek-syjności. W: T. Maruszewski (red.), Poznanie, afekt, zachowanie (s. 137-179). Warszawa: PWN (przyp. red.)].

Krytyka: Ting-Toomey, S. (1989). Culture and interpersonal relationship development: Some conceptual issues. W: J. A. Anderson (red.), Communication Yearbook 12 (s. 371-382). Newbury Park, Calif.: Sagę.