CCF20080116010

450 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

ktada, żc strategię bezpośredniego rozwiązania konfliktu wybiorą raczej studenci ze Stanów Zjednoczonych niż studenci azjatyccy, którzy powinni wykazywać skłonność do kompromisu. Wyniki uzyskane na tym zakresie były niejasne. Patrząc z obecnej perspektywy można stwierdzić, że różne grupy kulturowe i etniczne inaczej rozumieją pojęcie integracji i kompromisu. Tc zorientowane na kompromis style tradycyjnie odzwierciedlają zachodnie podejście do rozwiązywania konfliktów w miejscu pracy. Dla większości Amerykanów integracja sprowadza się do osiągnięcia dobrego rozwiązania, podczas gdy dla Azjatów jest raczej pojęciem relacyjnym, oznaczającym ustalenie pokojowych stosunków wzajemnych. Mając to zróżnicowanie na uwadze i ponownie przyglądając się technice mediacji przeprowadzanej przez osobę trzecią w ramce 30.1, powinniśmy zrozumieć, dlaczego ludzie pochodzący z Dalekiego Wschodu mogą odczuwać niechęć wobec amerykańskich standardowych praktyk mediacji, do których należą prywatne rozmowy, sprawdzanie poziomu realności proponowanych rozwiązań, nakłanianie do ugody, a zwłaszcza upieranie się przy niezwykle szczegółowej, pisemnej ugodzie związanej z kulturą o niskim stopniu kontekstualizacji.

Z POWROTEM DO TABLICY: UWZGLĘDNIENIE STYLÓW I UKŁADU WŁADZY

Badania pięciu kultur kazały Tong-Too-mey przemyśleć niektóre pojęcia teorii negocjowania twarzy. Stwierdziła ona, żc mapa stylów rozstrzygania konfliktów ukazana na rycinie 30.1 niezbyt precyzyjnie określa zróżnicowanie strategii naprawdę wykorzystywanych przez ludzi, a ponadto nie odzwierciedla związanych z twarzą powodów, dla których to czynią. Ponadto, przekonana, że rozróżnienie na kultury kolektywistyczne i indywidualistyczne nie jest jedyną zmienną kulturową wpływającą na sposób rozwiązywania konfliktów przez ludzi, dodała do teorii koncepcję władzy.

NOWE STYLE

ROZSTRZYGANIA KONFLIKTÓW

Niemal wszystkie publikacje poświęcone konfliktom odnoszą się do pięciu głównych stylów rozwiązywania konfliktów: unikania, pobłażania, kompromisu, dominacji i integracji. Nawet jeśli występowały pod inną nazwą, jak choćby wycofanie, uległość, negocjowanie, współzawodnictwo czy rozwiązywanie problemu, owe pięć kategorii omawiano i badano tak często, żc wydają się niemal wykute w kamieniu. A jednak Ting-Toomcy i John Octzcl, jej współpracownik z instytutu komunikacji na University of New Mcxico, przypominają nam, że obecność tych stylów ujawniła się w miejscach pracy w krajach Zachodu. Mając do czynienia z próbką etnicznie zróżnicowaną, zdołali wyodrębnić dodatkowe trzy style rozstrzygania konfliktów, których nie zauważył amerykański świat naukowy cechujący się indywidualistycznym podejściem. Chodzi tu o ekspresję emocjonalną, bierną agresję oraz pomoc osób trzecich¹. W przedstawionym wcześniej

Niski Stopień zainteresowania własną twarzą (Asertywność) Wysoki.

(Źródło: Ting-Toomey, S.. Oetzel, J. Managing Inlercullural Conllicl Ellectively, Thousand Oaks, Cali!.: Sagę)

Poprawiona mapa kulturowa ośmiu stylów rozstrzygania konfliktów

RYCINA 30.2

projekcie pracy grupowej te trzy style można byłoby wyrazić następująco:

Ekspresja emocjonalna: „Ujawnię wszystkie swoje odczucia”.

Bierna agresja: „Nie rzucając oskarżeń pod adresem żadnej konkretnej osoby, postaram się wywołać w niej poczucie winy”.

Pomoc osób trzecich: „Włączę do pracy profesora, który pomoże nam rozwiązać konflikt".

Rycina 30.2 ukazuje nową mapę stylów rozstrzygania konfliktów Ting-Toomcy i Oet-zela. Uporządkowanie mapy uwzględnia sposób potraktowania twarzy. Warto podkreślić dwie cechy; po pierwsze, unikanie i kompromis znajdują się teraz blisko pobłażania, wysoko na terytorium „twarzy obcego”. Wyraźnie są one po prostu różnymi strategiami, którymi posługują się ludzie w kolektywistycznej kulturze dla uzyskania tego samego celu - dania twarzy drugiej stronic. Po drugie, elipsy i prostokąty, które otaczają integrację i pomoc trzeciej osoby, pokrywają się częściowo, by ukazać, żc tymi strategiami posługują się zarówno ko-Icktywiści, jak i indywidualiści, chociaż odmiennie je interpretują. Ting-Toomcy twierdzi, że kolektywiści stosujący te style skupiają się na współpracy i ustępstwach na poziomic relacji, podczas gdy członkowie kultur zorientowanych indywidualistycznie koncentrują się nad takim rozwiązaniem problemu, który doprowadzi do jego zamknięcia². Ponadto kolektywiści wolą zwrócić się o pomoc do znanej sobie osoby, podczas gdy indywidualiści poproszą o radę bezstronną osobę, której mogą nic znać.

ODDALENIE WŁADZY

We wstępie do całej części międzykulturowej przedstawiłem odległość władzy ja-

Ting-Toomcy, S., Octzcl, J. G., Ycc-Jung, K. (1998). Sclf-construal typcs and conflict management sty-Ics (s. 5). Referat przedstawiony na konferencji Western States Conimunication Association Convcn-tion, Denvcr, Colo., luty 1998. Autorzy używają pojęcia „lekceważenia" zamiennie z „bierną agresją”. Posługuję się tym drugim określeniem, ponieważ wydaje mi się, że najlepiej oddaje znaczenie wykorzystanych przez autorów kwestionariuszy użytych do zdefiniowania pojęcia.

Ting-Toomcy, Kurogi, 1998, s. 194.