HPIM1425

86 MRMIOIt 2AIHOWAŚ W KUNI UKCIE

siTc dwa - można rzec - wymiary uzupełniają się w tym znaczeniu, że każdy odzwierciedla sprawę pomijaną przez drugi.

/.uchowaniu przeciwstawne. Są to wysiłki podejmowane w celu rozwiązaniu konfliktu na warunkach określony eh przez daną stroną, bez uwzględniania interesów drugiej strony. Strona stosująca taką strategię dąży do zrealizowania swoich pragnień i stara się nakłonić partnera do ustąpienia. W tym celu używa rozmaitych taktyk - wywiera różne naciski, stosuje kary i groźby, upiera się przy wygórowanych żądaniach.

Rozwiązywanie problemu. Strony podejmują wysiłki, aby zidentyfikować sprawy sporne i znaleźć rozwiązanie w pełni zadowalające obie strony. Poszuktye się wtedy takich rozwiązać, które pozwolą zrealizować własne pragnienia w taki sposób, aby interesy drugiej strony także zostały zaspokojone. Osiągnięcie porozumienia może mieć formę kompromisu (częściowe usatysfakcjonowanie pragnień obu stron) lub rozwiązania integratywnego (pełne pogodzenie interesów obu stron).

Uleganie. Jedna ze stron obniża poziom własnych pragnień i czyni częściowe ustępstwa, dając drugiej stronie możliwość zrealizowania jej interesów.

Bezczynność. Strony nie podejmują żadnych dziniań w kierunku realizacji pragnień, rozwiązania sprzeczności pomiędzy ich pragnieniami. Bezczynność polega na czasowym powstrzymywaniu się od działań.

Wycofanie się. Strony nic dążą ani do rozwiązania sprzeczności, ani do zaspokojenia swoich interesów. Ta strategia - w odróżnieniu od bezczynności - polega na trwałym powstrzymywaniu się od aktywności w konfliktowej sytuacji.

T Z. Rubin (1991) przeciwstawia się widzeniu konfliktu w kategoriach współpraca - rywalizacja. Punktem wyjścia w jego rozważaniach jest rozróżnienie między „rozwiązaniem" (resoluńon) konfliktu a „osiągnięciem porozumienia" (tttffe-ment). Rozwiązanie oznacza, żc strony konfliktu zmieniły swoje postawy i przez to konflikt przestał istnieć. Natomiast osiągnięcie porozumienia oznacza, że strony zmieniły swoje zachowania i to umożliwiło rozwiązanie spornych kwestii. Rozwiązanie konfliktu jest na ogół trudne, a czasem wręcz niemożliwe, dlatego też wartościowe staje się dążenie do osiągnięcia porozumienia. W tym kierunku zmierzają właśnie negocjacje. J. Z. Rubin (1991) uważa, że celem negocjacji nie jest zmiana postaw, lecz zgoda na taką zmianę zachowania, która umożliwi osiągnięcie porozumienia.

Dojście do porozumienia wymaga „rozumnego własnego interesu" (enlighie-ned self-lntertst). „Rozumny interes własny" oznacza u J, Z. Kubina (1991), że każdy z uczestników konfliktu kieruje się własnym interesem, lecz świadomy jest możliwości czerpania obopólnych korzyści z wymiany między stronami. Wychodząc z założeń niezależności między stronami (każdy realizuje własne interesy), można dojść więc do współzależności - wymiana miedzy stronami może być korzystna z punktu widzenia własnego interesu każdej ze stron. Osiągnięcie porozumienia nic wymaga ani kooperacji, ani rywalizacji, lecz „rozumnego własnego interesu". W jego kategoriach mogą okazać się korzystne takie zmiany zachowania

stron, które doprowadzą do osiągnięcia własnych celów l / ai a/cm ułatwią drugie) stronie osiągnięcie jej zamierzeń.

J. 2. Rubin. D. G. Prollt I S. II. Kim (1994) wskazują na ueftó możliwych sposobów rozwiązania konfliktu:

f.dominacja - jedna strona próbuje zmusić drugą do ustąpienia, stosując irodki fizyczno lub psychologiczno;

-    kapitulacja - jedna strona pozwala drugiej odnieść zwycięstwo;

-bezczynność - jedna zo stron nic nie robi;

-    wycofunic się - jedna ze stron odmawia uczostnlotwa w konflikcie;

-    negocjacje - strony wymieniają oferty i poglądy, poszukując obopólnie rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obio strony;

-    interwencja trzecią] strony - ktoś inny podejmujo wysiłki, aby ułatwić stronom osiągnięcie porozumienia.

Tylko negocjacje l interwencja trzeciej strony - zdaniem autorów (Rubin. P r u i 11, Kim, 1994) - są rzeczywiście konstruktywnymi rozwiązaniami konfliktu.

Typologia zachowań będących reakcją na negatywne wpływy

Przyjmując, że konflikt interpersonalny jest interakcją, w której występąjc wymiana negatywnych oddziaływań miedzy partnerami (B a) a w a) d o r, 1992; 1994), możno przedstawić inny jeszcze podział zachowań uczestników konfliktu. Podstawą lego podziału jest rodzaj reakcji na niekorzystny wpływ partnera. W sytuacji zagrożenia interesów, spowodowanego przez partnera, reakcją może być ..oddanie mu tym samym”, czyli rewanż w postaci ataku. Można też podjąć zabiegi zabezpieczające własne interesy i pragnienia przed niekorzystnym wpływem partnera - wtedy mamy do czynieniu z obroną. Czasem bruk jest jednak odpowiednich możliwości lub sił, aby przeciwstawić się szkodliwemu dla własnych interesów wpływowi drugiej osoby i wtedy nie pozostąjc nic Innego, Jak tylko pogodzić się z tą sytuncją, czyli ulec. Nu negatywne oddziaływania partnera można duć jednak odpowiedź pozytywną w postaci propozycji podjęcia wspólnych działań w celu znalezienia obopólnie satysfakcjonującego rozwiązania. Takie dzialanio to współpraca. Spróbujmy scharakteryzować bliżej to cztery stylo zachowania w konflikcie.

Atnk. Mn nu celu stworzenie zagrożenia dla Interesów partnera. Na ogól jest on rewanżom za negatywne oddziaływanie partnera nu sytuację podmiotu. Atak ma prowadzić do osłabienia możliwości wywierania negatywnych wpływów przez drugą osobę lub zniechęcić ją do kolejnych niekorzystnych dla podmiotu działań.