Image003

I. Układ pokarmowy

W skład układu pokarmowego wchodzą: przewód pokarmowy obejmujący jamę ustną, przełyk, żołądek, jelito cienkie i grube oraz związane /. nim gruczoły trawienne ślinianki, wątroba i trzustka. Przy udziale układu pokarmowego wszystkie wielkocząsteczkowe substancje odżywcze (białka, tłuszcze, węglowodany) oraz witaminy, składniki mineralne i woda dostające się do organizmu, podlegają przekształceniom fizycznym (rozdrabnianie) i chemicznym (rozkład enzymatyczny), czyli trawieniu, do takiej formy, która może być przez organizm przyswojona (wchłonięta) i wykorzystana. Proces) zachodzące w układzie pokarmowym można rozpatrywać omawiając oddzielnie jego motorykę, wydzielanie, trawienie, wchłanianie i wydalanie, należy jednak pamiętać. że tworzy on funkcjonalną całość, podlegającą wpływom centralnego układu nerwowego. autonomicznego układu nerwowego i hormonów żolądkowo-jelitowych.

1.1. Czucie smaku i węchu

Pomimo tego, żc składniki diety spełniają w organizmie wicie istotnych funkcji (są np. źródłem energii, składników budulcowych, witamin, składników mineralnych, związków biologicznie aktywnych o właściwościach prozdrowotnych itd.), ich atrakcyjność ocenia się często na podstawie zapachu i smaku. Wszyscy przecież znają odczucie. gdy podczas nieżytu nosa potrawy są ..bez smaku", a przy podwyższonej temperaturze ciała „gorzkie".

Receptory smaku zlokalizowane są w tzw. kubkach smakowych znajdujących się u człowieka w błonie śluzowej nagłośni, podniebienia, gardła oraz w nabłonku tzw. brodawek grzybowatych (najliczniejsze na końcu) i okolonych (tylna część) języka. Receptory' węchowe znajdują się w błonie śluzowej okolicy węchowej jamy nosowej. Poniew aż, czucie smaku i węchu są ściśle związane z pobieraniem pokarmu, a tym samym z. funkcjonowaniem układu pokarmowego, zalicza się je do czucia trzewnego, a ich receptory określa jako chemorecepiory. Są to kubki smakowe pobudzane przez cząsteczki rozpuszczane w ślinie i komórki nabłonka węchowego pobudzane przez cząsteczki rozpuszczane w śluzie jamy nosow ej. Pomimo silnego wzajemnego pow iązania pomiędzy funkcjonowaniem receptorów smaku i węchu ich anatomia i mechanizm działania są odmienne.