img007 (21)

twardość = opór jaki stawia minerał czynnikom mechanicznym podczas rysowania jego powierzchni. Określa się ją porównując do twardości wzorcowych minerałów tworzących skalę Mohsa. Skala ta obejmuje 10 minerałów w kolejności od 1 (najmniej twardy) do 10 (najtwardszy):

1.    Talk - Mg3[(OH)₂Si₄O[₀]

2.    Gips - CaSC>4'2H20

3.    Kalcyt - CaC03

4.    Fluoryt - CaF2

5.    Apatyt - Ca5F(PC>4)3

6.    Ortoklaz - K[AlSi30g

7.    Kwarc - SiC>2

8.    Topaz - Al2F2Si04

9.    Korund - AI2O3

10.    Diament - C

Skala Mohsa podaje tylko następstwo twardości, to jest szereg minerałów rysujących kolejno wszystkie poprzednie. Nie określa ona o ile każdy następny minerał skali jest twardszy od poprzedniego.

Twardość jest cechą charakterystyczną i stałą dla każdego minerału. Określa się ją badając minerał w stanie nie zwietrzałym.

Powszechnie używa się skali orientacyjnej w której minerały o twardości:

1    - dają się zarysować zapałką i bardzo łatwo paznokciem

2    - 2.5 - dają się zarysować paznokciem

3    - łatwo dają się zarysować miedzianą monetą

4    - dają się zarysować łatwo ostrzem scyzoryka

5    - dają się zarysować ostrzem scyzoryka

6    - z trudem dają się zarysować ostrzem scyzoryka 6.5 - dają się zarysować twardą stalą narzędziową

7    - rysują szkło

8    - łatwo rysują kwarc

9    - przecinają szkło

10    - nie dają się zarysować żadną substancją sztuczną ani minerałem.

łupliwość = zdolność minerałów do pękania pod wpływem uderzenia lub nacisku na części ograniczone powierzchniami płaskimi. Wyróżnia się łupliwość: doskonałą, bardzo dobrą, wyraźną i niewyraźną (dobra, słaba, brak, 1-, 2-, 3-, 4-, 6-kierunkowa),

Brak zdolności do pękania wzdłuż płaskich powierzchni (brak łupliwości) = przełam (muszlowy, zadziorowy, ziarnisty, gładki, równy, nierówny) kształt w stosunku do oczekiwanego (wzrastającego swobodnie) może być:

-    taki jaki jest charakterystyczny dla tego minerału wzrastającego swobodnie

= kształt własny (idiomorficzny/automorficzny/euhedralny,

-    obcy dla tego minerału (ksenomorficzny/allotriomorficzny/anhedralny).

Kształt kryształu w stosunku do oczekiwanego zależy od rozmiarów i kształtu przestrzeni, w której kryształ wzrastał.

Kształt pierwotny kryształu zacierany jest w procesach wietrzenia lub metamorfizmu. Kształt kryształu wzrastającego swobodnie zdeterminowany jest naturą chemiczną minerału określającą układ krystalograficzny w jakim kryształ powstaje (kryształy euhedrałne). Kryształy, których wzrost ograniczony jest dostępną przestrzenią przy bierają kształt tej przestrzeni (kryształy anhedralne i pseudomorfozy).

sposób występowania {kryształy wrosłe - otoczone zewsząd innymi w skale, w sekrecjach, kryształy narosłe - na powierzchniach skały, innych minerałów - szczotki krystaliczne,