img040

I

C Hi CZ&Ń/E d,

Laboratorium

Biotechnologia Środowiska Biodegradacja tłuszczowców Wstęp: Tłuszcze, tłuszczowce, lipidy

Pochodne wyższych kwasów tłuszczowych, najczęściej ich estry z alkoholami jedno- i wielowodorotlenowymi. Dzielą się na:

-    tłuszcze proste, zbudowane tylko z alkoholu i kwasów tłuszczowych, oraz

-    tłuszcze złożone, które oprócz tych składników zawierają związki dodatkowe.

W GRUPIE TŁUSZCZY PROSTYCH ROZRÓŻNIAMY:

t *

-    tłuszcze właściwe, czyli glicerydy, w których alkoholem jest glicerol,

-    woski, w których alkoholem jest jednowodorotlenowy alkohol wielowęglowy.

TŁUSZCZE ZŁOŻONE DZIELĄ SIĘ NA:

-    fosfolipidy, zawierające związane estrowo reszty kwasu fosforowego oraz

-    glikolipidy (cerebrozydy, gangliozydy), zawierające komponentę cukrową.

Wyróżnia się również lipidy izoprenoidowe, obejmujące sterydy i karotenoidy, zbudowane z jednostek izoprenowych [CH2⁼CH-C(CH3)=CH2j. Pod względem, .chemicznym są tc związki chemiczne odmienne od tłuszczy. Włącza się je jednak do tłuszczy ze względu na ich rozpuszczalność w rozpuszczalnikach tłuszczowych, w związku z czym występują one wspólnie z tłuszczami w ekstraktach tkankowych.

Tłuszcze pełnią w organizmie zwierzęcym rolę wysokoenergetycznego paliwa. Ich wartość kaloryczna jest dwukrotnie wyższa od wartości kalorycznej węglowodanów i białek. W przeciwieństwie do białek tłuszcze mogą być magazynowane w organizmie w dużych ilośc^ch i stanowią jego główny materiał zapasowy.

Zapasy tłuszczu chronią narządy wewnętrzne przed uciskiem i uszkodzeniem przez wstrząsy -• mechanicznemu wielu zwierzątka zwłaszcza ssaków¹ morskich*(npi u fok); stanowią izolację"'"' termiczną ustroju. U człowieka tłuszcz zgromadzony w tkance tłuszczowej stanowi ok 17% ciężaru ciała. Kompleksy tłuszczowo-białkowe zapewniają utrzymanie prawidłowej sprężystości pęcherzyków płucnych. Tłuszcze są także niezbędnym składnikiem struktur komórkowych oraz zapewniają równowagę koloidową cytoplazmy. Ułatwiają również wchłanianie rozpuszczalnych w tłuszczach witamin: A, D, E, K i cholesterolu pokarmowego. Przemiany tłuszczy są regulowane hormonalnie (insulina, hormon wzrostu, kortykotropina, hormon lipotropowy i tyroksyna).

-    Tłuszcze proste stanowią główny materiał energetyczny i zapasowy organizmu.

-    Tłuszcze złożone to przede wszystkim fosfolipidy, które stanowią zasadniczy składnik tłuszczy komórkowych. Fosfolipidy takie jak lecytyny i kefaliny znajdują się w każdej komórce zwierzęcej. Natomiast sfingomieliny są głównym składnikiem tłuszczów mózgu i tkanki płucnej. Są wśród nich także cerebrozydy występujące w mózgu, nadnerczach, nerkach, śledzionie, siatkówce, żółtku jaja, mleczu ryb.