gdy nas juz nie�dzie5

www.focus.pl/gdy

podyśot

Według części naukowych scenariuszy - zamiast globalnego ocieplenia czeka nas kolejna epoka lodowców.# Wówczas część miast zniknie pod grubą pokrywą zamarzniętej wody.

:> Metale, takie jak srebro, złoto czy platyna, są na tyle rzadkie, żc - przynajmniej dziś -nikt już nie próbuje wykonywać z nich obiektów większych niż biżuteria. Miedź natomiast zawsze była dość tania i łatwo dostępna. Przed korozją chroni ją warstewka tlenku, który szczelnie pokrywa powierzchnię metalu i nie pozwala, by tlen dostał się głębiej. Ów tlenek to po prostu patyna, którą można podziwiać na obiektach ze stopów' zawierających j co najmniej 90 proc. miedzi.

Trwałą pozostałością po polskich miastach mogą więc być pomniki. Ale tylko te z prawdziwego brązu, takie jak warszawska Syrenka czy Mikołaj Kopernik na krakowskim Rynku Głównym. Gorszy los spotka masowo produkowane w ostatnich latach tanie figury polimerowe, przedstawiające np. Papieża Jana Pawła II. Najtańsze wersje za 3-4 tysią-

Nawierzchnia ulic jest w miarę stabilna tyiKo dzięki stałej aktywności służb miejskich.'Bez tego woda gruntowa i ^nieszczelnych UŚStalacji szybko doprowadziłaby do powstania zapadlisk.

DLA GŁODNYCH WIEDZY

Polecamy przede wszystkim znakomitą książkę prof. Alana Weismana, wydaną w Polsce pod tytułem Świat bez nas (Wydawnictwo CKA, Gliwice, listopad 2007) oraz powiązany z nią serwis internetowy . . . swiatbeznas.pl. Więcej informacji o Puszczy Białowieskiej można znaleźć na stronach www.bpn.com.pl;www.bialowieza.pl i www.bialystok.iasy.gov.pi. Apel o objęcie całego jej obszaru ochroną można podpisać pod adresem http://puszcza-bialowie ska.darz-bor.info/apel/apel.htm

ce złotych powstają z żywicy epoksydowej pomalowanej na złoto. Ich czas „życia” nie przekroczy kilkudziesięciu lat. Niestety nie da się tego powiedzieć o innych tworzywach sztucznych, masowo produkowanych przez naszą cywilizację.

WIADOMOŚĆ Z BUTELKI

Syntetyczne polimery są dziś wszechobecne: począwszy od budownictwa, kadłubów samolotów i elementów samochodów, po folię spożywczą i szeleszczące reklamówki, rozdawane hojną ręką przez sprzedawców nawet w najmniejszych sklepach. Plastikowe przedmioty znamy od zaledwie półwiecza i w tym czasie udało nam się wyprodukować ich aż miliard ton. 1 nikt tak naprawdę nie wic, czy i kiedy zostaną rozłożone. Jeśli są wystawione na działanie słońca, mogą ulec tzw. fotodegra-dacji. Jednak ukryte poci ziemią czy w głębi oceanów mogą utworzyć niemal wieczne złoża śmieci. Niemal, bo być może kiedyś w przyszłości ewolucja doprowadzi do powstania bakterii, które będą w stanic rozkładać takie polimery.

Wieczność w dosłownym sensie przetrwać mogą natomiast inne wytwory naszej cywilizacji - radio, telewizja, rozmowy przez komórkę... Jak to możliwe? Otóż z punktu widzenia fizyki fale radiowe są praktycznie niezniszczalne. Co prawda w miarę oddalania się od źródła słabną, ale cały czas podróżują przez otaczającą nas przestrzeń. Dlatego gdyby nawet zniknęła cała nasza planeta, w kosmosie pozostanie po niej elektromagnetyczne echo: lista przebojów „Trójki”, odcinki rodzimych telenoweli czy SMS-y z życzeniami.

PUSZCZA KONTRATAKUJE

Powróćmy jednak na pozbawioną ludzi polską ziemię. Zdaniem prof. Weismana poroś-nię ona „stoklosami i kostrzewami, łubinem, ostrożniem lancetowatym, rzepakiem i dziką gorczycą. W ciągu kilku dekad na kwasowej glebie dawnych pól pszenicy, żyta i jęczmienia wyrosną siewki dębu. Rozprzestrzenią się dziki, jeże, rysie, żubry i bóbr)’, a jeśli Europa się ochłodzi, z Norwegii przybędą renifery".

Nasz kraj odegra w tym kontrataku przyrody kluczową rolę, ponieważ to na naszym terenie znajduje się spora część ostatniego skrawka pierwotnego europejskiego lasu -Puszcza Białowieska. Gdy człowiek przestanie jej zagrażać, szybko będzie odzyskiwać utracone terytoria. Robiła już to zresztą w przeszłości - świadczą o tym stojące w niej dziś samotne głogi i jabłonie, znaczące miejsca, gdzie kiedyś znajdowała się ludzka osada. Inne ślady są już praktycznie niewidoczne.

Ile czasu puszcza potrzebowałaby na odzyskanie całej Polski? Być może wystarczyłoby drobne 500 lar. Przyroda jednak nic byłaby już taka jak dawniej - choćby dlatego, że dziesiątki tysięcy lat ludzkiej obecności wpłynęły na ewolucję fauny i flory. 1 ten ślad po nas pozostanie w środowisku na zawrze. *

JAN STRADOWSKI

32    EE2E2321 KWIECIEŃ 2008