t Zamknijmy oczy (albo sp贸jrzmy na suge-srywne ilustracje Kena Browna, towarzysz膮ce temu artyku艂owi) i wyobra藕my sobie, co by si臋 sta艂o z Polsk膮, gdyby nagle znikn臋li z niej wszyscy ludzie. Co by po nas zosta艂o i na jak d艂ugo?
Na pewno nie ma co liczy膰 na wsp贸艂czesn膮 architektur臋. Mo偶emy co prawda wznosi膰 budowle, o kt贸rych staro偶ytni tylko marzyli, ale wszystko ma swoj膮 cen臋. To ostatnie s艂owo jest w tym przypadku kluczowe. Prawie nikt bowiem dzi艣 nie ma ambicji i pieni臋dzy, 偶eby budowa膰 co艣, co ma przetrwa膰 tysi膮clecia czy cho膰by stulecia.
To, 偶e wci膮偶 mo偶emy podziwia膰 niekt贸re I
zabytki antvku, wynika po cz臋艣ci z lego. 偶c Zabraknie fauny, kt贸ra przystosowa艂a si臋 do 偶ycia z nami Szczury powymierai膮 z g艂odu lub
wykonano je ? kamienia a wice kawa艂k贸w Padna ofiar膮 drapie偶nik贸w gnie偶d偶膮cych si臋 w wypalonych drapaczach chmur.
naturalnej ska艂y, kt贸ra zosta艂a 鈥瀙rzetestowana鈥 pod wzgl臋dem trwa艂o艣ci przez cale epoki geologiczne. Oczywi艣cie gdy wydobyli艣my i j膮 spod ziemi i wystawili艣my na bezlitosne dzia艂anie s艂o艅ca, mrozu i deszczu - zacz臋艂a ulega膰 erozji. Wystarczy spojrze膰 na nieub艂aganie malej膮ce piramidy, by zrozumie膰, jak pot臋偶nym przeciwnikiem jest 鈥瀦wyk艂y鈥 klimat.
Wsp贸艂czesne materia艂y budowlane niew膮tpliwie s膮 tanie, uniwersalne, 艂atwe w monta偶u i bezpieczne dla zdrowia, ale i w por贸wnaniu z granitowymi blokami oka- I 偶uj膮 si臋 kruche i nietrwa艂e. Tak偶e dlatego, 偶e opr贸cz klimatu ich przeciwnikiem jest biologia - grzyby i bakterie, kt贸re atakuj膮 elementy drewniane i gipsowe, ro艣liny pr贸buj膮ce rosn膮膰 w ka偶dej wilgotnej szczelinie, gdzie znajdzie si臋 cho膰by odrobina pod艂o偶a, a nawet dzi臋cio艂y i kuny, kt贸re znakomicie potrafi膮 rozprawi膰 si臋 ze 艣cianami czy ociepleniem dach贸w. W艂a艣ciciele dom贸w tocz膮 nieustann膮 i nie zawsze zwyci臋sk膮 walk臋 o ich przetrwanie, stosuj膮c impregnaty, farby i 艣rodki grzybob贸jcze.
Gdyby jednak tej opieki nagle zabrak艂o, upadek architektury by艂by bardzo szybki.
Ameryka艅ski architekt Chris Riddle przytacza przepis pewnego rolnika na zniszczenie stodo艂y: wystarczy wyci膮膰 w dachu dziur臋
0 艣rednicy ok. p贸艂 metra i odsun膮膰 si臋. Natura natychmiast we藕mie si臋 do dzie艂a i po kilkudziesi臋ciu latach - mgnieniu oka z punktu widzenia przyrody - destrukcja naszych domk贸w jednorodzinnych b臋dzie kompletna, a wydatnie pomog膮 w tym otaczaj膮ce je ogr贸dki, s艂u偶膮ce jako baza dla atakuj膮cej fauny i flory.
Nowoczesne biurowce, apartamentowce czy hotele, zbudowane z betonu, szkl膮 i stali, | wcale nie b臋d膮 w lepszej sytuacji. 鈥濻talowe W艣r贸d gruz贸w instytucji finansowych, Na nasz膮 niekorzy艣膰 dzia艂a r贸wnie偶 kli-
zbrojenia, niezale偶nie od tego, kt贸r臋dy woda kt贸re dos艂ownie i na dobre popadn膮 w ruin臋, mat. Cho膰 nazywamy go umiarkowanym, do nich dotrze, b臋d膮 rdzewie膰, rozszerza膰 si臋 Przetrwa h/lko kilka sejf贸w bankowych. w ci膮gU roku do艣wiadczamy licznych waha艅
1 rozsadza膰 beton, kt贸ry je okrywa. Starsze wieczne star贸wki mog艂yby by膰 d艂u偶ej widocz- Temperatur)' i wilgotno艣ci, kt贸re destrukcyj-
kamienne budynki prze偶yj膮 ka偶de nowo- ne na powierzchni ziemi ni偶 warszawski Pa艂ac nie wp艂ywaj膮 na infrastruktur臋, tak膮 jak wo-czesne pude艂ko ze szk艂a i aluminium鈥 - pisze Kultury i Nauki czy otaczaj膮ce go coraz g臋艣- | doci膮gi czy instalacje ciep艂ownicze. Globalne prof. Weisman. A to oznacza, 偶e 艣rednio- cicj polskie 鈥瀌rapacze chmur鈥. I ocieplenie, kt贸rego jeste艣my 艣wiadkami,
30 mi-mi'11 <WICCIE艃 2008