4037602877

• wyraz oczu - tzw. maślane oczy, mordercze spojrzenie.

Na poniższym rysunku przedstawiono „wymowę” oczu w kontakcie wzrokowym.

Rys. 8. Zdradliwe oczy

Źródło: L. Tkaczyk, Komunikacja niewerbalna: postawa, mimika, gest, „Astrum”, Wrocław 1999, s. 32

Gesty i inne ruchy ciała to grupa komunikatów niewerbalnych zawiera ruchy stosunkowo niewielkie, takie jak niektóre gesty, jak i ruchy duże, związane ze zmianami w obrębie sylwetki, pozycji ciała, itp.¹⁹. Gdy mówimy, bardzo często pomagamy sobie „kreśląc” rękoma w powietrzu różne kształty, kiwamy głową, podrapujemy się za uchem, uderzamy się w piersi, zaciskamy pięści, grozimy palcem itp. Każdy z tych gestów ma swoje znaczenie. Stanowią one w ten sposób nieodłączny element procesu komunikowania się oraz ważne dopełnienie komunikacji werbalnej.

Dotyk i kontakt fizyczny oznacza pewną zażyłość z partnerem, ale również zależy od wieku, płci, pozycji w hierarchii władzy. Może mieć charakter pozytywny, wyrażający chęć niesienia pomocy lub akceptacji zachowania drugiej osoby (uścisk dłoni, głaskanie, klepanie po plecach, pocałunek), lub negatywny świadczący o lekceważeniu drugiej osoby albo dezaprobacie tego, co robi (uderzenie, potrącenie).

Wyróżnia się trzy podstawowe funkcje dotyku:

•    funkcja wspierania, pocieszania,

•    funkcja władzy,

•    funkcja afiliacyjna²⁰.

Odległość od partnera jest związana z relacją zachodzącą między dwiema osobami i walką o własne terytorium psychologiczne. Im większa jest nić sympatii i otwar-

¹⁹    S. Frydrychowicz, Komunikacja interpersonalna w zarządzaniu, Wydawnictwo Forum Naukowe, Poznań 2009, s. 147.

²⁰    W. Głodowski, Komunikowanie..., s. 188.

17