img338

284 JACEK RANASZKIRWICZ

obowiązki duszpasterza, gdzie w Wielki Piątek 992 roku nagle umiem”. Długie ręce Ekke-hanla dały znać o sobie i trochę później, gdy po śmierci w 999 roku Bolesława Ił czeskiego margrabia parokrotnie, jak wynika ze źródła, osadzał w Pradze biskupa Tłiiedngn, ilekroć wyrzucał go stamtąd książę Bolesław Rudy”. Ten ostatni siał się rycerzem Rkkcharda („ducem Bolizlamn.. .ad militcin... ndipiscitur”)^:<- Z polskim imiennikiem czeskiego księcia nic poszło już tak dobrze. Groźbami i pocliłcbstwami starał się sterować pan Miśni dzo ważną rolę odgrywa I-kkchard, wymieniany dwukrotnie, zaraz po arcybiskupie Gizylerze, wśród panów saskich włączonych w działania. Wnito podkreślić fakt wielkiego zaangażowania się w ..sprawę polańską" cesarzowej Teofanu; do niej o pomoc zwraca się Mieszko 1, ona deleguje Gizylera, Hkkcbarda i innych w sukurs proszącemu, ona wreszcie cicsz.y się z pomyślnego powroiu do domu swoich, którzy niczego nic pomogli załatwić księciu czeskiemu; zob. TitiRT-MAR: 159-165 (IV, 9*13), Należy założyć współdziałanie Ukkchnrda z Mieszkiem, który w drugiej połowic 984 r„ jak wypada przyjąć, znalazł się w tym samym obozie politycznym, co przyszły margrabia. Obaj wspierali mocno Teofanu i Ottona; „Miesco’$ anned support iii 985 and 986 was ofcrucial importance" - pisze K. 1.rysek (Theophanit divlna gratia Itiiperultis augusta: Western and Eastern Empemrship fu //itr lat er Tbnih Cen tury, [w:) The Etnpress Th capim-no. Bytaittiwn and ihe West ot the Tum ofthe First Millenium, red. A. Davids, Cambridge 1995: 24). Zob. leż Clt. LOliKE. Der Aufstond der E/hslaren im Jahr 9S3 und setne Fofgen, (w:] Seaty Yojtich, CechoW a Evtvpa, red. D. TfcJtik, J. Źcmlićka, Pralw 1997: 117; W. PBTKU. Sachsen und Slaven wn dns Jahr 1000, [w;J Bernwmd iwi łiifdeshehn.... 1993: 221. Przeciwnik obydwu, Bolesław 11, był nie tylko sojusznikiem Henryka Klótnika, ale rywalem do władztwa nad terenami dolnośląsko-łużyckimi. Wydaje się, że Miśni Przemyślida szybko nie oddal: zajmował ją. gdy Bawarczyk oddawał w Rurze następcę tronu malec I babce, mini gród do śmierci margrabiego Rikdaga i dłużej - do 986, 987 r.7 Dość długo w każdym razie, zważywszy, iż Thiktmak (Kronika: I62-1V, 6) donosząc o wypędzeniu z Miśni biskupa Vo!kolda, jego schronieniu się u arcybiskupa Willigisa i pobycie w lirfiircic nadmienia: „ibi diu convcisaliis". likkchard walczył tedy « „ojcowiznę" i - pamięlając o starciu polsko-czeskim 990 r. - zakładać można w zbliżonym czasie również aktywność Mieszko na śląsko-lużyckim terenie. Zob. Cli. LOnKH. Regesten ... op. cit., I. II, 1985: 31 (nr 231), 47 n. (nr 243); G. RtJPP, op. cii., 1996: 53 n.; H. Llidat, op. cit, 1971: 25, 120 przyp. 162; J. STRZELCZYK, Mieszko /, Poznań 1992: 172-180; (3. LAnutM, Studia nad początkami państwa polskiego, 1. II, Poznań 1988: 265 n.

” TuietmaR: 152 - IV, 6. Zob. W. SCHUBSINORR, Kircłicngeschistc Sttchsnts im Millchdter. 1.1, KOln 1962: 56, 58; II. Liidttl, op. cit., 1971: 26. 124 przyp. 184; P. Iłll.scu, Der Jłischofmn Prag und das Reich insSchsischerZe.it, Dcutschcs Archiv l, 1972:20 n.; M. nt.AlłovA, Biskup Yojtćch n ćeskci spoleóiost, [w:J Śtodkowoanopejskie dziedzictwo Śniętego Wojciecha, red. A. Barciak, Katowice I99B: 78; Ch. LGuKE, Regesten..., op.cit.. t. II, 1985: 89 (nr 268a).

”P. IIILSCII. op. cit., 1972: 33 i przyp. 90; A. PLESZCZYŃSKI, Przestrzał i polityku. Studium tesyden-cji władcy wcześniejszego średniowiecza. Przykład czeskiego Uyszchradti, Lublin 20tl0; 70 n.

^3,TmnTMAR: 256-V, 7, Zob. G. Rurp, op. cii., 1996: 61 n. Por. z akcją Henryka bawarskiego,

postępowaniem księcin gnieźnieńskiego. Wsumie niebyi on jednak milcscm Hkkchardn, ale zyska! równor/^lmi pozycją onticnotfamiUwmv\

Te dobre, choć nie bezkonfliktowe stosunki między Gnieznem a Miśnią, sprawiły, źc obaj przywódcy podzielili się ziemiami do zdobycia. Wygląda na lo, że u schyłku tysiąclecia granica polsko-niemiecka ustaliła się w pasie puszczy oddzielającej domenę Miłczan od kraju Dziadoszan. Milsko ujarzmił i wziął Ekkehard, ziemie od Nysy Łużyckiej przypadły w udziale Bolesławowi⁷⁶. Tę sytuację oddał bezwiednie Tliietmar, opisując, jak pamiętamy, okoliczności pierwszego spotkania się Ottona z Bolesławem w trakcie pielgrzymki cesarza do grobu Wojciecha.

Wiemy na pewno, że Ekkehard był blisko miejsca, w którym fakt ów nastąpił. Wraz z biskupem Miśni Egidiuszem (Eidem) witał w swoim mieście imperatora jadącego do Polski”. Margrabia sięgał szczytu swojej potęgi: W kwietniu 998 roku dowodził oblężeniem zamku św. Anioła, gdzie schronili się rzymscy opozycjoniści cesarza”. Po likwidacji buntu i jego przywódcy Krcsccncjusza, Ekkehard wraca najpewniej do siebie²⁹ i tu, jak mówiliśmy, wita przy końcu lutego lub na początku marca cesarza udającego się do grobu św. Wojciecha. Wiemy, że 23 zabiegającego o stronników wśród możnych transportujących c»3ło Ottona III do kraju - ..qui-bussąue mclimibus regin donn faciens, iurodt sibi per amiciliam. quos postmoduin susccpiums crul in militinm" (Adulboldi Vtta Jlewici U...: 684).

” Zob. G. ALTitOPF. Vcnvandte. Feeundc und Getreue, Darmstadt 1990: 115, passim. Patrząc na lezę J. Friciln o zamiarze cesarzu powołania arcybiskup)lwa w Pradze zamiast w Gnieźnie z pozycji lego i powyższego widać niedorzeczność owej koncepcji. Żartem mówiąc, prędzej powstałoby w Miśni Hkkeharcla niż w Pradze Bolesława Rudego! Krytyka leży J, Frieda pióra K. OORlCHA (Ei/i Enbistum in Prag oder in Gnesen?, Zeiuchrift fitr Ostforschung 1,1991: 11-26) zbyt fomulislyczna. Zob. Ci. Laiiuoa. Aspekty polityczne i kościelne Izw. „zjazdu gnieźnieńskiego" w toku 1000, (w:J '/icmlo polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, red. 1!. Samsonowicz, Kraków 2000: 17 n,

^:ł Jeśli wierzyć Thictinatowi (Kronika: 257-V. 7). to margrabin podbił Milczan: „Milzicntos a libcilatc ino! i ta scrvihi1is ingo consirimcit". Zob. leż Kronika: 25-1, 16; R. KOTZSCMKP, Drut-schen und Slawen im niiiteldeutschen Osten. Ausgewdhite Aufsatze, Darmstadt 1961: 71 {Die dcutschcn Marken in Sorbcnland); W. KorTA, Milsko i Luiyce w polityce pierwszych Piastów, Sobótka 2. 1990: 162 n.

” TliiETMAlt: 203-1V, 45; M. UłlLIRZ.op. cii., 1954: 319.

⁵¹ Na tym odcinku kresów nastąpiło tedy uspokojenie; podczas nieobecności margrabiego sytu-ncję stabilizował Bolesław Chrobry. Por. R. SCIlOl.KOPF. Die sdchsfschen Graftn (919-1024), Góuingcn 1957: 66.

”W końcu łipca 999 r. jesi jeszcze w otoczeniu cesarza w Subiaco, zob. M. UitliRZ, op. cii.,