filozofia egzamin7

„ _iycia. przebywał najpierw w klasztorze w Neapolu, a od 1245 r. w Kolonii, gdzie *t Wielki stał się dlań mistrzem w filozofii. Pracował kolejno to w Kolonii, to w Pa-*tf<*ownie do potrzeb naukowych i pedagogicznych zakonu. W Paryżu wykładał |252. Powziąwszy przekonanie o słuszności zasad perypatetyckich pracował nad ^dnieniem ich z nauką chrześcijańską; w pracy tej przyszedł mu z pomocą papież |V, który wprawdzie ponowił ogólną prohibicję Arystotelesa, ale jednocześnie _llU kompetentnych uczonych powołał do studiów nad jego filozofią: Wilhelmowi z Mocr-powierzył przełożenie dzieł Arystotelesa, a Tomaszowi ich interpretację krytyczną i poprawienie jego błędów. Dla spełnienia tego zadania Tomasz opuścił Paryż i udał się 4, Wioch. Później, w 1269 r., został ponownie przez władze swe skierowany do Paryża, _aby bronił prawowiernego stanowiska w sporach doktrynalnych wywołanych tam przez jnerroistów. W 1272 r. został z powrotem powołany do Włoch, dla założenia studium gncrale w Neapolu. W 1274 r. był stamtąd wezwany przez papieża do Lugdunu na sobór, ile zmarł w drodze.

PISMA Tomasza są bardzo liczne. Przede wszystkim pozostawił trzy wielkie dzieła, i których każde rozważa całokształt ówczesnych zagadnień: 1) Komentarz do Sentencyj Piotra Lombarda, pisany wcześnie podczas pierwszego pobytu w Paryżu, w związku z wygłaszanymi tam wykładami. 2) Suma filozoficzna, czyli Summa contra gentiles, zaczęta w Paryżu, skończona w Rzymie w 1264 r. 3) Suma teologiczna, najkompletniejsze, główne falo Tomasza, zaczęta w 1265 r., pisana do końca życia i niedokończona. — Obszerne komentarze do całego prawie Arystotelesa stanowią jeszcze jeden wykład poglądów filozoficznych Tomasza. Poza tym zostawił wiele prac monograficznych pisanych przeważnie w związku z dysputami uniwersyteckimi f Quaestiones disputatae, Disputationes ąmllibetales), oraz prac aktualnych o charakterze polemicznym, np. przeciw Wilhelmowi de Saint-Amour (Contra Impugnantes Dei cultum, 1257), przeciw Sigerowi z Bra-bantu (De unita te intellectus contra averroistas, 1270).

Do systemu swego Tomasz doszedł nie od razu: komentarze do Lombarda zdradzają jeszcze wpływ dawniejszej scholastyki, dojrzałe dzieła pisane są po r. 1260. Suma teologiczna zawiera definitywne sformułowania, nawet w zagadnieniach filozoficznych.

POGLĄDY. 1. Wiedza i wiara. Wyraźniej od dawnych scholastyków i od współczesnych augustynistów w rodzaju Bacona, Tomasz oddzielił wiedzę od wiary, dziedzinę rozumu od dziedziny objawienia. Są wprawdzie niektóre prawdy dostępne rozumowi a zarazem objawione, np. nieśmiertelność duszy; na ogół jednak wiara i wiedza stanowią dwie różne dziedziny.

Dziedzina wiedzy, w przekonaniu Tomasza, była rozległa: rozum poznaje nie tylko rzeczy materialne, ale również Boga, Jego istnienie. Jego własności. Jego działanie. Istnieją jednak prawdy, które są dla rozumu niedostępne, jak Trójca św., grzech pierworodny. Wcielenie, stworzenie świata w czasie: są to prawdy wiary, które jedynie objawienie może ludziom udostępnić. To stanowcze rozgraniczenie, dokonane na podstawie ściślejszego pojęcia wiedzy, było nowe: było początkiem krytycznego rozsegregowania prawd ze względu na ich różną naturę, któremu filozofia następnych stuleci tak wiele poświęciła pracy Scholastycy XII w., jak Anzelm, próbowali jeszcze dowodzić wszystkich prawd Objawionych; według Tomasza dowód tajemnic wiary przekracza możliwość, rozumu.