filozofia egzamin2

L METAFIZYKA

1. Pojęcie i cechy charakterystyczne metafizyki

[i* Arystoteles podzielił nauki na trzy wielkie działy: a) nauki teo-

■    retyczne, to znaczy nauki, które poszukują wiedzy dla niej samej, i b) nauki praktyczne, to znaczy nauki, które poszukują wiedzy, aby

■    ja jej pomocą osiągnąć doskonałość moralną, i c) nauki pojetyczne

■    lub wytwórcze, to znaczy nauki, które poszukują wiedzy mając na | ₀j[u wykonywanie, czyli w celu wytwarzania określonych przedmio-’ tów. Najwyższe pod względem godności i wartości są nauki pierwszej

grupy, w skład której wchodzą: metafizyka, fizyka (w niej mieści się także psychologia) i matematyka¹.

Wykład wypada zacząć od omówienia nauk teoretycznych, i nawet od najwyższej z nich, jakp że wszystkie inne nauki z niej czerpią i ze względu na nią nabierają właściwego znaczenia.

[i Czym jest metafizyka?

H Zacznijmy od wyjaśnienia terminu. Wiadomo, że «metafizyka» nie jest terminem Arystotelesowskim (może ukuli go perypatetycy, a może powstał przy okazji wydania dzieł Arystotelesa przez An-dronikosa z Rodos w pierwszym wieku przed Chr.)². Arystoteles posługiwał się najczęściej nazwą filozofia pierwszo lub także teologia w przeciwstawieniu do filozofii drugiej lub fizyki. Termin «me-tafizyka» jest jednak z pewnością bogatszy w treść, lub lepiej: potomni uznali go za bogatszy w treść, chętniej go używali i w ten

1

Por. Metafizyka, E1, passim.

2

Poł Reale, Aristotele, La Metafisica, 1.1, ś. 3 nn. oraz wskazaną tam bibliogra-