6474

•    cechy charakteru i usposobienia mogą mieć wpływ na odniesienie sukcesu lub porażki w danym zawodzie, istotny jest stosunek do siebie samego, preferowany rodzaj pracy ( samodzielny, praca w grupie ), chęć wykonywania czynności rutynowych, czy kierowanie innymi itp.

•    możliwości fizyczne i zdrowotne klienta są istotne z punktu widzenia zawodów w których przeważają czynności związane z "rzeczami". Waga tego obszaru wzrasta, gdy pomagamy osobie niepełnosprawnej. Stan zdrowia określa lekarz, rola doradcy zawodowego jest tu niewielka;

•    czynniki społeczno - ekonomiczne są istotne, zwłaszcza opinia rodziny, grupy zawodowej, czy społeczności lokalnej może mieć wpływ na postrzeganie przez klienta dalszej drogi zawodowej. Tło ekonomiczne może mieć wpływ na podjęcie pracy;

•    zdolności, rozumiane jako potencjalne możliwości służące osiągnięciu sprawności zawodowej. Informacje o posiadanych zdolnościach można zweryfikować stosując testy uzdolnień ogólnych.

Uzyskanie informacji z ośmiu obszarów oceny klienta umożliwi doradcy wytworzenie sobie pełnego obrazu klienta jako osoby jednakże dopiero użycie odpowiednich metod określania zainteresowań i uzdolnień pozwoli doradcy sformułować propozycje rozwiązania problemu klienta. W sytuacji dobom zawodowego propozycje te odnosić się będą do konkretnych zawodów lub stanowisk pracy.

Metody oceny zainteresowań

W bieżącym roku urzędy pracy w całej Polsce, a w nich doradcy zawodowi(w tym doradcy zawodowi z wykształceniem psychologicznym) uzyskają nowe narzędzie do pomiaru zainteresowań : Zestaw do Samobadania (ZdS) i Kwestionariusz Preferencji Zawodowych (KPZ) Hollanda. Narzędzia te są aktualnie stosowane przez amerykańskie służby zatrudnienia. Adaptacji kulturowej tych narzędzi dokonał zespół naukowców Uniwersytetu Jagiellońskiego, natomiast badania standaryzacyjne obejmowały wybrane grupy klientów i prowadzone były przez psychologów w kilkunastu urzędach pracy.

W założeniach teoretycznych na podstawie których opracowano te dwa kwestionariusze służące do pomiaru zainteresowań, dr John Holland, psycholog amerykański specjalizujący się w tematyce zawodów, wyróżnia 6 typów osobowości: realistyczny, badawczy, społeczny, konwencjonalny, przedsiębiorczy i artystyczny i stwierdza, że ludzie w różnym stopniu odpowiadają ww. typom osobowości.

Pierwszym założeniem Hollanda jest twierdzenie , że najsilniejsza zbieżność jednostki z jednym z typów tzw. dominującym, rozwija się na podstawie doświadczenia życiowego i ma decydujący wpływ na przebieg kariery zawodowej danej osoby np. ktoś może w bardzo wysokim stopniu posiadać cechy wspólne z typem badawczym , w średnim stopniu - z typem realistycznym, a w niewielkim stopniu - z typem artystycznym.

Do pierwszego założenia Holland dodaje drugie założenie : istnieje sześć typów środowisk : realistyczne, badawcze, społeczne, konwencjonalne, przedsiębiorcze i artystyczne. Każde środowisko przyciąga konkretne typy osobowości, np. realistyczny typ osobowości jest dominujący w realistycznym środowisku. Innymi słowy oznacza to, że większość pracowników należy do kategorii realistycznej.

Kolejnym założeniem Hollanda jest stwierdzenie, że ludzie poszukują takiego środowiska pracy, które umożliwi im realizację własnych umiejętności, wyrażania wartości, cech charakteru, preferowanych ról oraz będzie zgodne z ich postrzeganiem samego siebie. Oznacza to, że jeśli człowiek poszukując odpowiedniego dla siebie środowiska pracy nie