108236

Takie drobniutkie różnice semantyczne mogą mieć wpływ na zmianę wymowy utworu.

Komplikacje w tłumaczeniu neologizmów. Bardzo dobrze widać to np. w poezji B. Leśmiana, czy w dramatach Witkacego. Problem sprawia zrozumienie neologizmu i następnie przełożenie go, nie zatracając przy tym ważnych niuansów znaczeniowych. Np. „chrać” (Witkacy), „zanieżyć” Leśmian

2.    Kod kulturowy

O ile zdania można przełożyć w języków tak odległych jak np. polski i japoński, o tyle

pił sposób przełożyć warstwy kuliunraek zakpdowąnei w różnych pcrejonwch dzteto,

nie tylko w zdaniach, ale w związkach międzyzdąniowych, konotacjach, kontekstach. W wypadku języków i kultur od siebie odległych przekład staje się niemożliwy, można zastępować pewne schematy, rodzimymi, ale nie zawsze będą one adekwatne. W przypadku kultur i języków sobie bliskich mamy „Pokrewieństwo z wyboru” (Goethe) Łatwiej o dobre zrozumienie oryginału i przekład. Np. „Zemsta” Fredry w przekładzie na angielski i niemiecki. Odrębność kulturowa i językowa niby nie jest tak bardzo odległa, a jednak nie udało się przełożyć niektórych schematów. Np. nieprzekładalna pozostała cała warstwa kulturowa związana z sarmackością . Nie przekładalne okazały się słowa klucze, np. zgoda. Nieprzekładalna okazał się również tytulatura: „waść”, „mocium panie” po angielsku brzmi ponadczasowo, po prostu: „Sir” a po niemiecku „ meln Herr” Nie udało się wyrazić konkretnego czasu, epoki. Przecież teraz tak się nie mówi, należało użyć tych zwrotów w jakiś postaciach archaicznych. Nie zawsze jednak takowe są. Należy jeszcze wspomnieć że takie „Sir” jest całkowicie odarte z komizmu

W przekładzie często wymyka się warstwa kulturowa, sytuacja zatraca swoją specyfikę, jest zrozumiała, ale jako uniwersalna, nie charakterystyczna, specyficzna. Pojawia się pytanie o cenę kompromisu w przekładzie Im kultura dalsza, bardziej obca, tym trudniej przełożyć warstwę kulturową.

Specyfika kodu kulturowego wyraża się też w przekładaniu treści zakorzenionych w światopoglądzie. Np. „Dworzanin polski” - Ł. Górnicki. Porównując dokładnie oryginał i utwór Górnickiego, zauważymy, że zostają tam pominięte wszelkie wzmianki o kobietach, winie i innych uciechach. Tak samo jest w wielu przekładach renesansowych z innych języków na polski. Świadczy to o preferencjach kultury polskiej, o jej moralizatorstwie. Również Biblia katolicka i protestancka tłumaczona jest tak by zaznaczyć „protestanckie aspekty”. Baśnie Andersena również mają wydźwięk protestancki, a w Polsce tłumaczone są tak, by miały wydźwięk katolicki..

3.    Kod estetyczny

Ogromny problem sprawia zachowanie funkcji poetyckie) utworu Problem w przełożeniu indywidualnego stylu autora, lub zbiorowego stylu epoki -organizacja brzmieniowa, instrumentalizacja języka - Problem w przełożeniu łłqęqw „stylistycznych; symbole, melafoiy, porównania, epitety. grv językowe. Do ich tłumaczenia używa się specjalnych strategii tłumaczenia. Np. to co symboliczne w jednym utworze często nie jest takie w