kupa9

temperatury olej wypływa na wewnętrzną powierzchnię tulejki, panewki tc nic mogą pracować przy dużych prędkościach gdyż siła odśrodkowa utrudnia wypływ smaru.

PAN UW KI Z TWORZYW SZTUCZNYCH- mogą pracować bez smarowania i są łatwe do wykonania. Posiadają małą obciążalność wynikającą z małych nacisków dopuszczalnych i złego odprowadzania ciepła. Panewki te starzeją się, zmieniają swoje wymiary na skutek działania wilgotności.

ŁOŻYSKA STOŻKOWE- są stosowane gdy chcemy zmniejszyć luzy w łożysku, czop w kształcie stożka współpracuje z krawędzią panewki- nośność łożyska jest mała, lub jej stożkową powierzchnią, nośność zwiększa się. Regulacja luzu wzdłużnego i poprzecznego realizowana jest przez obrót panewki współpracującej z otworem gwintowym Wytrzymałość czopa w tym łożysku jest 8 razy większa niż w łożysku walcowym ŁOŻYSKA PRYZMATYCZNE- są to łożyska otwarte, siła (ciężkości) działa stale w jednym kierunku na pryzmatyczną panewkę. Łożysko to nie ma luzu i umiejscawia dokładnie położenie osi czopa, które może być regulowane za pomocą wkrętów. Czop może być dociskane przez sprężynę i kołek, co zabezpiecza łożysko w czasie transportu Stosowane są czopy walcowe lub nożowe.

ŁOŻYSKA PRZEPŁYWOWE- w łożyskach tych powietrze lub ciecz doprowadzane jest pod ciśnieniem między panewkę a czop, dusza doprowadzająca umieszczona jest w panewce, w łożyskach wzdłużnych nie jest zapewnione prowadzenie wału w kierunku poprzecznym, należy go więc dodatkowo ułożyskować Problem ten nie występuje przy zastosowaniu łożyska stożkowego. Nośność łożysk przepływowych jest mała.

ŁOŻYSKA MAGNETYCZNE- częściowe lub całkowite zrównoważenie siły ciężkości można uzyskać przez odpychanie się jednoimiennych biegunów magnesu trwałego Siłę odpychania wykorzystano do przenoszenia sił wzdłużnych, łożysko takie nie może przenosić sił poprzecznych.

ŁOŻYSKA TOCZNE

BEZ POŚREDNICH ELEMENTÓW TOCZNYCH- ruch obrotowy uzyskiwany jest przez toczenie się czopa bezpośrednio po powierzchni panewki. Przykładem jest łożysko nożowe, czop wykonuje ruch wahliwy w stosunku do wklęsłej lub płaskiej panewki, jest to łożysko typu otwartego, musi więc być zapewniony docisk czopa do panewki Z POŚREDNIMI ELEMENTAMI TOCZNYMI- ruch obrotowy uzyskiwany jest przez toczenie się specjalnie przewidzianych elementów tocznych, umieszczonych między wałkiem i obudową. Łożyska te składają się z pierścienia wewnętrznego i zewnętrznego oraz z elementów tocznych, ujętych zwykle w koszyczek. Ze względu na kształt elementów tocznych wyróżniamy łożyska’ a) kulkowe, b) wałeczkowe¹ -walcowe, -igiełkowe, -stożkowe, -baryłkowe. W zależności od kierunku sił wyróżniamy łożyska wzdłużne, poprzeczne i skośne

NORMALIZACJA- podlegają jej głownie wymiary, a także obciążalność i trwałość Każde łożysko ma swój numer w którym zawarte są cechy konstrukcyjne, wielkość oraz cechy specjalne wykonań: rodzaj koszyczka, klasa dokładności, wartości luzów itp W zależności na dokładność łożyska dzielimy na cztery klasy, każdej z nicli przyporządkowane są tolerancje wykonania wymiarów, oraz dokładność obrotu ich pierścieni.

DOBÓR ŁOŻYSK- polega na. a) wyborze typu łożyska- w zależność od rodzaju i kierunku obciążenia oraz przewidywanych warunków' pracy, b) obliczeniu wymaganej nośności ruchowej, c) wybraniu z katalogu łożyska o większej lub równej nośności mchowej i większej dopuszczalnej prędkości obrotowej, d) minimalna średnica wewnętrzna otworu łożyska mysi być ^minimalnej średnicy wałka.

OSADZANIE ŁOŻYSK NA WAŁKACH I W OBUDOWACH- w większości przypadków realizowany jest schemat beli statycznie wyznaczalnej. Wtedy to wałek jest